تمایز میان غیلانی فیلسوف از غیلانی متکلم؛ کوششی مقدماتی بر پایه شواهد

افضل­الدین غیلانی یکی از شاگردان برجسته­ حکیم ابوالعباس لوکری است که با واسطه بهمنیار از شاگردان ابن­سینا به شمار می­رود. او فلاسفه­ بزرگی را تربیت نموده که سلسله­ شاگردانش با دو واسطه به خواجه نصیرالدین طوسی می­رسد. در مقابل فریدالدین غیلانی معاصر با افضل­الدین غیلانی از همفکران و هم­مسلکان غزالی است که مخالفت و اعتراض خود نسبت به فلسفه و فلاسفه را در کتابی با عنوان حدوث العالم  منعکس نموده است. برخی از اصحاب قلم، این دو شخصیت متفاوت و متمایز را یکی دانسته­ و به دنبال آن، قضاوت­های نادرستی کرده­اند. در این نوشتار که به شیوه­ اسنادی و با تحلیل منطقی به تحریر درآمده است، با شواهدی چند، تمایز شخصیت علمی و فردی افضل­الدین و فریدالدین غیلانی تبیین می­گردد. از جمله­ این شواهد مبتنی بر سال­های عمر فریدالدین که در آثار خود به مناسبت ذکر کرده و نیز شواهدی از محتوای کتاب حدوث العالم است که می­تواند احتمال دوگانگی غیلانی فیلسوف از غیلانی متکلم را قوت ببخشد.

کلیدواژه ها:

افضل الدین غیلانی ، فریدالدین غیلانی ، مخالفان فلسفه ، فیلسوف ، متکلم