تاثیر همزیستی میکوریزای آرباسکولار و شبه میکوریزای داخلی بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ژنوتیپ های نخود (Cicer arietinum L.)

به منظور بررسی اثر تلقیح بذور ژنوتیپ­های نخود با میکوریزای آرباسکولار و شبه میکوریزای داخلی بر روی عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک نخود، آزمایشی به صورت اسپیلت­پلات در قالب طرح بلوک­های کامل­تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده­ کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی ۹۳-۱۳۹۲ به اجرا در آمد. فاکتور اصلی در سه سطح شامل میکوریزای آرباسکولار گونه Glomus mosseae و شبه­میکوریزای داخلی گونهPiriformospora indica و عدم مصرف کود و فاکتور فرعی شامل ۹ ژنوتیپ نخود بود. نتایج نشان داد که G. mosseae از اواسط فصل رشد به طور معنی­داری باعث افزایش سطح برگ و ماده خشک گیاه نخود گردید. ژنوتیپ MCC۵۳۷ از اوایل فصل رشد از نظر سطح برگ و ماده خشک، برتری مشهودی نسبت به سایر ژنوتیپ­ها داشت. میکوریزای ­آرباسکولار سبب افزایش معنی­دار کلروفیل­های a و b، کاروتنوئیدها و سبزینگی برگ گردید، اما سطوح میکوریزا تاثیر معنی­داری بر روی میزان کلروفیل کل نداشتند. بیشترین مقدار کلروفیل­ a در ژنوتیپ­های MCC۵۳۷، MCC۴۲۷، MCC۶۹۳ و MCC۳۹۲، بیشترین مقدار کلروفیل­ کل در ژنوتیپ­های MCC۵۳۷، MCC۴۲۷، MCC۳۹۲، MCC۶۹۳ و MCC۸۰ به ترتیب به میزان ۶۲۰/۰، ۶۱۲/۰، ۵۷۴/۰، ۵۶۴/۰ و ۵۶۲/۰ میلی­گرم بر گرم وزن تر برگ، بیشترین مقدار کاروتنوئید در ژنوتیپ­های MCC۵۳۷، MCC۴۲۷ و MCC۳۹۲ و بالاترین شاخص سبزینگی به ترتیب به میزان ۸/۳۳، ۷/۳۱ و ۹/۲۹ در ژنوتیپ­های MCC۵۳۷، MCC۴۲۷ و MCC۳۹۲ مشاهده شد. بیشترین میزان عملکرد دانه در ژنوتیپ­ MCC۵۳۷ و شرایط کاربرد G. mosseae مشاهده شد که در مقایسه با شرایط عدم مصرف قارچ ۳۱ درصد بیشتر بود. در مجموع به نظر می­رسد که میکوریزای ­آرباسکولار می­تواند سبب بهبود خصوصیات فیزیولوژیک نخود شده و در بین ژنوتیپ­های مورد بررسی، MCC۵۳۷، MCC۴۲۷ و MCC۳۹۲ از نظر ویژگی های فیزیولوژیک مورد مطالعه برتری داشتند.

کلیدواژه ها:

شاخص سبزینگی ، کاروتنوئید ، کلروفیل