بررسی فیلتر سدهای خاکی با آزمایش فیلتر مانع فرسایش (مطالعه موردی: سد بار و بیدواز)

فرسایش داخلی و رگاب مخاطرات اساسی را برای سدهای خاکی و سنگریزه ای ایجاد می کنند. روش آزمایشگاهی ارزیابی عملکرد فیلتر و روش طراحی بر اساس معیار، با پارامترهای ساده، دو گروه عمده انتخاب و طراحی فیلتر در سدهای خاکی هستند. تعیین دانه بندی مناسب برای فیلتر سدهای خاکی، با وجود سادگی ظاهری معیارهای تجربی، در تعداد زیادی از پروژه های بزرگ مسائل فنی و اقتصادی مهمی را پیش روی مهندسان قرار داده است. این مشکل، در شرایطی که خاک قرضه واگرا یا مشکوک به واگرایی بوده، گسترس پیدا میکند. زیرا از یک سو، به دلیل تعداد بسیار آزمایش های شناسایی، ارزیابی میزان واقعی واگرایی خاک ها چندان ساده نیست و از سوی دیگر، کاربرد معیارهای معدودی که در مراجع برای طراحی فیلتر مانع فرسایش خاک های واگرا در دسترس هستند، بیشتر به انتخاب دانه بندی های بسیار ریز و پرهزینه منجر میشود. با این رویکرد دستگاه آزمایش فیلتر مانع فرسایش برای انجام آزمون های آزمایشگاهی و مطالعه تفاوت های نتایج روش های طراحی ساخته شد. به عنوان یک مطالعه موردی، با انجام آزمایش های پایه و واگرایی بر روی نمونه های هسته سدهای بار نیشابور و بیدواز اسفراین، میزان پتانسیل واگرایی در این خاک ها مشخص شد. با انجام تعدادی آزمایش فیلتر مانع فرسایش، بهترین دانه بندی فیلتری که در فشارهای مختلف مانع از فرسایش خاک هسته سد بار نیشابور می شود با دقت ۱/۰ میلی متر بهدست آمد که با فیلتر موجود در سد تفاوت هایی دارد. همچنین با بررسی معیارهای طراحی و روش آزمایشگاهی طراحی فیلتر برای خاک هسته سد بیدواز اسفراین مشخص شد تفاوت زیادی در نتایج هرکدام از روش های طراحی وجود دارد.

کلیدواژه ها:

معیارهای طراحی فیلتر ، فرسایش داخلی ، واگرایی ، آزمایش فیلتر مانع فرسایش NEF