تحلیل و مصور سازی فعالیت های علمی ایران در حوزه بیماری تالاسمی بر اساس شاخص های علم سنجی

سابقه و هدف: امروزه علم ­سنجی از روش­ های اصلی ارزیابی و مقایسه انتشارات علمی کشورها، دانشگاه ­ها، موسسات علمی، موضوعات خاص و نویسندگان است. هدف این پژوهش ارزیابی تولیدات علمی ایران در حوزه بیماری تالاسمی بر اساس شاخص­ های علم ­سنجی است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع علم ­سنجی بوده و در آن از تحلیل شبکه ­های اجتماعی جهت بررسی هم ­تالیفی و هم ­رخدادی واژگان و ضریب همکاری بکار گرفته شده است. جامعه پژوهش شامل تعداد ۴۷۶ مقاله ­ای است که در حوزه بیماری تالاسمی در بازه زمانی ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ در پایگاه Web of Science نمایه شد ه ­اند. تحلیل داد ه ­ها بر اساس شاخص ­های علم ­سنجی و با استفاده از نر م افزارهای Excel، Raver-matrix، SPSS ۱۹، UCINET ۶/۲۸، Netdraw ۲/۱۴۱ و Vosviewer صورت گرفته است. یافته ها: نرخ رشد (۲۷/۹۴%) نشان داد که تولیدات علمی حوزه بیماری تالاسمی در پایگاه WoS روندی افزایشی دارد. میانگین ضریب همکاری ۰/۷۸ به دست آمد و یافته­ ها نشان داد بین متغیرهای تعداد نویسندگان و تعداد استناد به هر کدام از مقالات، در سطح ۰/۰۵ رابطه معنی ­داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل ضریب همبستگی پیرسون ۰/۶۵۰ بدست آمده که بیان­ کننده رابطه مستقیم و مثبت میان متغیرهای مورد بررسی است. با این وجود مقدار چگالی ۰/۰۰۶ شبکه هم­ تالیفی نویسندگان و میزان چگالی ۰/۰۱۵ شبکه هم ­تالیفی موسسات حاکی از انسجام پایین شبکه پژوهشگران در زمینه بیماری تالاسمی است. نتیجه گیری: در حوزه بیماری تالاسمی، هم میزان تولیدات علمی و هم سطح همکاری علمی رو به افزایش است، اما در مقایسه با سایر رشته ­ها، شبکه همکاری از انسجام خوبی برخوردار نیست و تا رسیدن به وضعیت مطلوب راه زیادی در پیش است.

کلیدواژه ها:

Scientometric indicators ، Social network analysis ، Visualization ، Thalassemia ، شاخص های علم سنجی ، تحلیل شبکه های اجتماعی ، مصورسازی ، تالاسمی