ابعاد کاربردشناختی و گفتمانی عبارات اشاره ای «این» و «آن» در گفت وگوهای روزمره زبان فارسی
محل انتشار: دوماهنامه جستارهای زبانی، دوره: 13، شماره: 2
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 279
فایل این مقاله در 35 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LRR-13-2_019
تاریخ نمایه سازی: 21 خرداد 1401
چکیده مقاله:
در سنت مطالعاتی نقش گرایانه برای زبان سه کارکرد گزارهای (مفهومی)، متنی و بینفردی ملحوظ شد. در راستای این رویکرد، پژوهش حاضر بر آن است معانی مختلف «این» و «آن» را در فارسی توصیف کرده، و نشان دهد چگونه مبانی دستوریشدگی میتواند برای بررسی هم زمانی تنوع معنایی این عناصر زبانی به منزله نقشنمای گفتمانی به کار بسته شود. به این منظور، با استناد به الگوی نظری برخی زبانشناسان (Traugott & Dasher, ۲۰۰۲) از ابزار و مفاهیم این نظریه بهره گرفته شد و انواع کاربرد این عناصر زبانی در سه بافت گزارهای (مفهومی)، انتقالی و گفتمانی تحلیل شد. تحلیل دادهها، نشان میدهد «این» و «آن» در معنای گزارهای مفهومی به صورت برونزبانی، مرجع داری و متنی و همچنین در بافتهای انتقالی برای بازیابی اطلاعات زبانی، فرافکن اشارهای، بیان عواطف و احساسات، اجتناب از بیان صریح مفاهیم ناخوشایند و تشخیص مدلول به کار گرفته میشود. بررسی دادهها همچنین نشان میدهد، دستوریشدگی «این»، پس از بافتهای انتقالی ادامه یافته و به منزله نقشنمای گفتمانی در تغییر روند موضوعی گفتمان و ایجاد وقفه برای صورتبندی بخش آتی گفتمان (متنی)، برجستهسازی و تاکید روی بخش آتی گفتمان و ایجاد تقابل و بیان ارزیابی (ذهنی) و در بیان درخواست، پرسش و توصیه (بینذهنی) به ایفای نقش میپردازد. تنوع معنایی و دستوریشدگی و عناصر مذکور گرایش تغییرات معنایی تراگوت و داشر را تایید میکند. بااین حال، عناصر مذکور با توجه به اینکه در آغاز فرایند دستوریشدگی از معنای ذهنی برخوردارند، طیف غیرذهنی > ذهنی > بینذهنی تراگوت و داشر (۲۰۰۲) نمیتواند روند تغییرات معنایی عناصر مذکور را به درستی توصیف کند. لذا، طیف مذکور به صورت ذهنی غیرشخصی> ذهنی شخصی > بینذهنی پیشنهاد میشود. درمجموع، پژوهش نشان داد عبارات زبانی مذکور دارای تنوع معنایی و کاربردی بوده که اصول دستوریشدگی میتواند این پدیده را به خوبی توضیح دهد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
رمضان رمضان پور
PhD Candidate in General Linguistics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
محمد عموزاده
Sun Yat-sen University, China/ Professor of Linguistics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
حدائق رضایی
Assistant Professor of Linguistics, University of Isfahan, Isfahan, Iran
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :