تاثیر وزن دستوری بر پسایندسازی در زبان فارسی

هدف این پژوهش بررسی تاثیر وزن دستوری بر پسایندسازی سازههای مختلف در زبان فارسی معاصر گفتاری است. با اینکه زبان فارسی زبانی فعلپایان است، اما در موارد متعددی برخی سازهها در جایگاه پس از فعل قرار میگیرند و اصطلاحا پسایند میشوند. یکی از عواملی که در این جابهجایی تاثیرگذار است، وزن دستوری است. منظور از وزن دستوری تعداد کلمات درون هر سازه است. در مطالعات ردهشناسی عنوان شده است که در اکثر زبانهای جهان گرایش کلی به قرار دادن سازه سبک قبل از سازه سنگین است که به تسهیل در تولید و درک گفتار کمک میکند. اما مطالعاتی نیز صورت گرفته است که در زبانهای فعلپایانی مانند ژاپنی و کرهای، سازههای سنگین پیش از سازههای سبک قرار میگیرند. درواقع دو نوع رده از این حیث در زبانهای جهان وجود دارد. در این پژوهش، با تکیه بر پیکره گفتاری زبان فارسی، به بررسی تاثیر وزن دستوری بر سازههای پسایندشده در زبان فارسی پرداختهایم. این مطالعه نشان میدهد در زبان فارسی، سازههای سنگین بیش از سازههای سبک در جایگاه پس از فعل قرار میگیرند. به عبارتی فارسی از این حیث در جایگاه پس از فعل، مانند زبان های فعلپایانی همچون کرهای و ژاپنی نیست. درمورد چهار سازه مفعول غیرمستقیم، مسند، فاعل و قید مکان، اصل سازه سنگین پس از سازه سبک دیده میشود و البته موارد محدودی هم وجود دارد که این گرایش در آن ها رعایت نشده است.  

کلیدواژه ها:

Grammatical weight ، Postposing ، Word order ، Typology ، Verb-final ، وزن دستوری ، پسایندسازی ، ترتیب واژه ، رده شناسی ، فعل پایان