شناسایی مولفه های امنیت مردم پایه در عراق (مطالعه موردی حشدالشعبی)

حشدالشعبی عراق یکی از نهادهایی است که با الهام گرفتن از سازمان بسیج ایران، در یک مقطع تاریخی حساس به فرمان مرجعیت عالی عراق و برای مقابله با تهدید سخت داعش تاسیس شده است. حشدالشعبی نهادی است که واجد ابعاد دوگانه و مولفه های شش گانه امنیت مردم پایه می باشد. این نهاد علاوه بر اینکه مردم را به عنوان کارگزاران دفع تهدید و تولید امنیت به میدان آورده است، موضوع و مرجع امنیت را نیز متناسب با خواست و اراده مردم عراق تعریف کرده است. هم چنین توانسته است به طور موثری با تهدید داعش مقابله نموده و کارویژه های خود را در دفاع از اماکن مقدسه، مردم و حاکمیت عراق به خوبی به انجام برساند. این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای برای گردآوری داده ها و روش توصیفی تحلیلی برای تحلیل یافته ها، ابتدا ابعاد و مولفه های «امنیت مردم پایه» را احصا نموده و در ادامه، وضعیت حشدالشعبی را در انطباق یا عدم انطباق با این ابعاد و مولفه ها بررسی کرده است. در رویکرد امنیت مردم پایه، مردم محور امنیت محسوب می شوند به گونه ای که مردم هم بهره بردار (مرجع) امنیت هستند و هم کارگزار تامین امنیت. امنیت مردم پایه ارتباط وثیقی با سرمایه اجتماعی و هویت دارد. یافته های مقاله نشان می دهد که در امنیت مردم پایه، مردم به اصلی ترین کارگزاران تولید امنیت تبدیل می شوند و دستگاه های امنیتی دولتی می توانند با استفاده از این ظرفیت عظیم، ضمن به حداقل رساندن تهدیدات، امنیت را در سطح مطلوبی برقرار کنند. امنیت مردم پایه دو بعد «سرمایه اجتماعی» و «هویت اجتماعی» دارد. بعد سرمایه اجتماعی چهار مولفه «هنجارها و ارزش ها»، «شبکه ها»، «اعتمادپایه» و «مشارکت پایه» است. هم چنین بعد هویت اجتماعی نیز دو مولفه «هویت پایه» و «غیریت پایه» دارد.

کلیدواژه ها:

حکمرانی ، امنیت مردم پایه ، مرجعیت ، حشدالشعبی ، عراق