ماهیت حقوقی وصیت به وقف در حقوق ایران و مصر

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 401

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MADA-14-25_004

تاریخ نمایه سازی: 18 خرداد 1401

چکیده مقاله:

وصیت به وقف به عنوان یکی از انواع وصایا و تصرفات حقوقی معلق بر فوت فرد، مورد توجه فقها و حقوق دانان بوده است. اما ماهیت این نوع وصیت همواره مورد اختلاف نظر بوده و آن را منطبق با هیچ یک از وصایای عهدی و تملیکی نمی دانند، بلکه معتقدند چون در نتیجه وصیت به وقف، فک ملکیت نسبت به مال موصی رخ می دهد، این نوع وصیت ذیل قسم سومی از وصایا یعنی وصیت به فک الملک و در عرض وصایایی همچون وصیت به عتق و ابراء جای می گیرد. لیکن با ملاحظه مقررات کنونی دو نظام حقوقی ایران و مصر درمی یابیم که وصیت به وقف از مصادیق وصیت تملیکی محسوب می شود. به موجب این نوع از وصیت، وقف مال به صرف انشاء وصیت و بدون نیاز به انشاء مستقل از سوی موصی له یا موصی لهم محقق می گردد. با توجه به شناسایی شخصیت حقوقی برای موقوفه در حقوق ایران و مصر که از نتایج آن، دارایی مستقل، اهلیت تملک و دارا شدن حق و تکلیف برای شخص حقوقی است، عین مال به محض فوت موصی از مالکیت وی خارج شده و به شخص حقوقی موقوفه تملیک می گردد. بنابراین وصیت به وقف، به اعتبار تملیک عین مال موصی به شخص حقوقی موقوفه، وصیت تملیکی به شمار می رود.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

سیدسعید حبیب زاده

کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

مهدی رشوند بوکانی

استادیار دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آل کاشف الغطاء، محمدحسین بن محمدرضا، تحریر المجله، قم، فیروزآبادی، ...
  • ابن ادریس حلی، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی ...
  • ابن براج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز بن نحریر، المهذب فی الفقه، ...
  • ابن زهره حلبی، عزالدین سیدحمزه بن علی حسینی، غنیه النزوع ...
  • ابن فهد حلی، جمال الدین احمد بن محمد، المهذب البارع ...
  • ابوزهره، محمد، شرح قانون الوصیه، چاپ دوم، قاهره، مکتبه الانجلو ...
  • همو، محاضرات فی الوقف، چاپ دوم، بیروت، دار الفکر العربی، ...
  • ابوصلاح حلبی، تقی الدین بن نجم الدین، الکافی فی الفقه، ...
  • امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، چاپ هفدهم، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۷۵ ...
  • امامی نمینی، محمود، «بطلان یا صحت تعلیق در اعمال حقوقی»، ...
  • باریکلو، علیرضا، اموال و حقوق مالی، تهران، سمت، ۱۳۹۰ ش ...
  • بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضره فی احکام ...
  • بروجردی عبده، محمد، حقوق مدنی، تهران، کتابخانه گنج دانش، ۱۳۸۰ ...
  • پارساپور، محمدباقر، گزیده ای از حقوق اموال، قم، اشراق، ۱۳۸۰ ...
  • تبریزی، جواد بن علی، صراط النجاه، قم، دار الصدیقه الشهیده، ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر، الفارق؛ دائرهالمعارف عمومی حقوق، چاپ دوم، تهران، ...
  • همو، حقوق اموال، ویراست دوم، چاپ ششم، تهران، کتابخانه گنج ...
  • همو، حقوق مدنی؛ وصیت، چاپ سوم، تهران، کتابخانه گنج دانش، ...
  • حسینی شیرازی، سیدمحمد، الفقه، چاپ دوم، بیروت، دار العلوم، ۱۴۰۹ ...
  • حسینی عاملی، سیدمحمدجواد بن محمد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد ...
  • حسینی عمیدی، سیدعمیدالدین عبدالمطلب بن محمد اعرج، کنز الفوائد فی ...
  • خفیف، علی، احکام الوصیه، قاهره، دار الفکر العربی، ۲۰۱۰ م ...
  • خوانساری، سیداحمد بن یوسف، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، ...
  • داراب پور، مهراب، حقوق مدنی ۲؛ حقوق اموال و مالکیت ...
  • زحیلی، وهبه بن مصطفی، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دار ...
  • همو، الوصایا و الوقف فی الفقه الاسلامی، بیروت، دار الفکر ...
  • سرخسی، شمس الائمه ابوبکر محمد بن احمد بن ابی سهل، ...
  • سریتی، عبدالودود محمد، الوصایا و الاوقاف و المواریث فی الشریعه ...
  • سمرقندی، ابومنصور علاءالدین محمد بن احمد، تحفه الفقهاء، بیروت، دار ...
  • سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی، بیروت، دار ...
  • همو، مصادر الحق فی الفقه الاسلامی، بیروت، دار احیاء التراث ...
  • سیوری حلی (فاضل مقداد)، جمال الدین مقداد بن عبدالله، التنقیح ...
  • صافی گلپایگانی، لطف الله، هدایه العباد، قم، دار القرآن الکریم، ...
  • صفار، محمدجواد، شخصیت حقوقی، تهران، دانا، ۱۳۷۳ ش ...
  • طباطبایی حائری، سیدعلی بن محمدعلی، الشرح الصغیر فی شرح المختصر ...
  • همو، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، قم، دفتر انتشارات ...
  • طباطبایی حکیم، سیدمحسن، منهاج الصالحین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۰ ...
  • طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، العروه الوثقی، چاپ دوم، قم، ...
  • همو، ملحقات العروه الوثقی (تکمله العروه الوثقی)، قم، داوری، ۱۳۷۸ ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، ...
  • همو، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دار الکتاب ...
  • همو، کتاب الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ ق ...
  • عامر، عبداللطیف محمد، احکام الوصایا و الوقف، قاهره، مکتبه وهبه، ...
  • عاملی جبعی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، الروضه البهیه ...
  • همو، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، موسسه المعارف ...
  • عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال الدین مکی، الدروس ...
  • علامه حلی، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر ...
  • همو، تبصره المتعلمین فی احکام الدین، تهران، وزارت فرهنگ و ...
  • همو، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، مشهد، موسسه آل ...
  • همو، تذکره الفقهاء، تهران، مرتضویه، بی تا ...
  • همو، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، قم، دفتر ...
  • فاضل موحدی لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله ...
  • فخرالمحققین حلی، ابوطالب محمد بن حسن بن یوسف، ایضاح الفوائد ...
  • فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه مرتضی، مفاتیح الشرائع، قم، مجمع ...
  • قاسم زاده، سیدمرتضی، حقوق مدنی؛ حق شفعه، وصیت و ارث، ...
  • قبولی درافشان، سیدمحمدتقی، و سیدمحمدهادی قبولی، «بازشناسی تعلیق در انشاء ...
  • کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی؛ عقود معین، چاپ دهم، تهران، کتابخانه ...
  • همو، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، ویراست چهارم، چاپ ...
  • همو، وصیت در حقوق مدنی ایران، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۸۲ ...
  • کرکی عاملی (محقق ثانی)، علی بن حسین، جامع المقاصد فی ...
  • محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن، المختصر النافع ...
  • همو، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تهران، استقلال، ...
  • محقق داماد، سیدمصطفی، بررسی فقهی و حقوقی وصیت، چاپ سوم، ...
  • محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمٶمن، کفایه الاحکام، اصفهان، مدرسه صدر، ...
  • مشکینی، علی، التعلیقه الاستدلالیه علی تحریر الوسیله، بیروت، دار الحدیث، ...
  • مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسه، ترجمه کاظم پورجوادی، چاپ ...
  • همو، فقه الامام جعفر الصادق‰، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۶۶ ...
  • موسوی اصفهانی، سیدابوالحسن، وسیله النجاه (مع تعالیق الامام الخمینی)، قم، ...
  • موسوی خمینی، سیدروح الله، تحریر الوسیله، چاپ دوم، قم، اسماعیلیان، ...
  • همو، نجاه العباد، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام ...
  • موسوی خویی، سیدابوالقاسم، منهاج الصالحین، چاپ هشتم، نجف، مطبعه النعمان، ...
  • موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ...
  • نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام (وقف ها و صدقه ...
  • نمایش کامل مراجع