عملیات آبخوانداری گزینه ای مناسب جهت مقابله با بیابان زایی ( مطالعه موردی: پوشش گیاهی حوضه آبخیز کوهدشت لرستان)

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 264

فایل این مقاله در 6 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

NSDEM03_060

تاریخ نمایه سازی: 14 خرداد 1401

چکیده مقاله:

اجرای طرح های آبخوانداری و پخش سیلاب بر اساس اهداف متفاوتی انجام می گیرند یکی از این اهداف افزایش تولید و احیاء پوشش گیاهی متاثر از افزایش میزان رطوبت خاک در این عرصه ها می باشد. با توجه به حساسیت زیاد اکوسیستم های مرتعی مناطق خشک و نیمه خشک در برابر عوامل مختلف از جمله تغییرات اقلیمی بویژه بارندگی، بی نظمی های بارش و توزیع زمانی نامناسب اهمیت اجرای این طرح ها را صد چندان می نماید. از طرفی وقوع خشکسالی ها و بروز سیلاب های مخرب که میتوان آن را زائیده شرایط نامناسب ریزش های جوی یک منطقه دانست همیشه محتمل و قابل انتظار است. هدف از این پژوهش با توجه به اهمیت و جایگاه عملیات آبخوانداری و نقش آن در احیاء و اصلاح مراتع بعنوان یکی از تکنولوژی های مورد استفاده جهت جلوگیری از روند بیابان زایی و احیاء پوشش گیاهی، همچنین ارتقاء وضعیت و گرایش مرتع و عکس العل گیاه در برابر آن است.این تحقیق در عرصه پخش سیلاب کوهدشت و مراتع مجاور آن با بکارگیری پلات های یک مترمربعی با استفاده از روش سیستماتیک تصادفی و بررسی پارامترهای تاج پوشش گیاهان مرتعی، تولید علوفه، لاشبرگ، سنگ و سنگریزد و خاک لخت و شادابی و تراکم و ... در سطح پلات ها و روش قطع و توزین در درون پلات ها به تفکیک گونه و کلاس های خوشخوراکی به منظور برآورد تولید و بهره گیری از روش پیمایشی برای تهیه لیست فلورستیک و تنوع گونه ای و تکرار همین عملیات در عرصه شاهد به منظور مقایسه و بررسی اثر عملیات آبخوانداری بر پوشش گیاهی انجام شد است. جهت آنالیز داده های مربوطه به پوشش گیاهی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک دو عرصه پخش سیلاب و شاهد بترتیب از آزمون T-Tset در محیط Spss۱۱.۵ و آزمایش فاکتوریل ۲ * ۲ در قالب طرح کاملا تصادفی در محیط Mstac استفاده شد که نتایج آن به شرح زیر می باشد.عخجیات آبخوانداری باعث افزایش تولید علوفه عرصه پخش سیلاب حدود ۲/۳ برابر در مقایسه با عرصه شاهد شده است. همچنین اجرای پخش سیلاب باعث تغییر ترکیب گیاهی و ظهور و افزایش گیاهان خوشخوراک و کلاس I ،کاهش گونه های غیرخوشخوراک کلاس III و II نسبت به گیاهان کلاس I در عرصه پخش سیلاب شده است. وضعیت مرتع از متوسط در عرصه شاهد به خوب در عرصه پخش سیلاب ارتقاء یافته و گرایش مرتع مثبت و پیش رونده برآورد شده است. عملیات آبخوانداری موجب افزایش مقادیر A.U.M و ظرفیت چرایی در عرصه پخش سیلاب معادل ۳ برابر عرصه شاهد شده است. در خصوص بررسی نتایج آزمایشات خاک مشاهده می گردد که درصد ماده آلی، فسفر و پتاسیم قابل استفاده، نیتروژن کف و هدایت الکتریکی خاک در اثر عملیات آبخوانداری افزایش یافته ولی اسیدیته و بافت خاک تغییری نداشته است همچنین کانی های تشکیل دهنده خاک منطقه مورد مطالعه در اثر عملیات پخش سیلاب دچار تغییر و تبدیل، نشده است.

نویسندگان

علی محمدیان

مربی پژوهشی بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران

رضا کرمیان

محقق بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران

رضا سیاه منصور

استادیار بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد

علی سپهوند

محقق بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران