بررسی تغییرات ساختاری و فراساختاری برگ گیاه کلزا (.Brassica napus L) تحت تیمار نانوذرات اکسید کبالت

نانوذرات اکسید کبالت (Co۳O۴) به عنوان یکی از پرکاربردترین نانوذرات مغناطیسی در صنایع مختلف می باشند و برهمکنش آن ها با محیط زیست قابل پیش بینی است. هدف از این پژوهش بررسی اثر تیمار نانوذرات Co۳O۴ بر روی ویژگی های ساختار و فراساختار برگ گیاه کلزا بود. بذرها در گلدان ها تحت شرایط گلخانه ای کاشته شدند و بعد از دو هفته، گیاهچه ها با نانوذرات Co۳O۴ (۰ و ۴۰۰۰ میکروگرم بر میلی لیتر) به صورت اسپری برگی به مدت پنج هفته تیمار شدند. سپس تغییرات مورفولوژیکی برگ اندازه گیری شد. همچنین نمونه برداری از برگ گیاه شاهد و تیمار نانوذرات جهت بررسی تغییرات ساختاری و فراساختاری انجام گردید. مراحل آماده سازی بافت انجام شد و نمونه ها با میکروسکوپ های نوری و الکترونی گذاره (TEM) بررسی شدند. تغییرات مورفولوژیکی شامل کاهش طول، عرض و سطح برگ کلزا تحت تیمار نانوذرات Co۳O۴ مشاهده شد. همچنین تغییرات فراساختاری سلول های مزوفیلی برگ گیاه کلزا تحت تیمار نانوذرات Co۳O۴ شامل کاهش تعداد کلروپلاست ها و متورم شدن آن ها، تجمع و رسوب نانوذرات در واکوئل و دیواره سلولی، مشاهده اجسام پروتئینی، افزایش اندازه پلاستوگلبول ها و دانه های نشاسته در کلروپلاست ها مشاهده شد. علاوه بر این، نتایج سنجش عنصری کبالت به روش های اسپکترومتری نشری پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) و طیف سنجی پراش انرژی پرتو ایکس (EDX)، هم راستا با نتایج TEM، نشان دهنده ی جذب و تجمع نانوذرات Co۳O۴ در برگ گیاه کلزا بود. آسیب های فراساختاری در نتایج TEM بیانگر سمیت غلظت بالای نانوذرات Co۳O۴ در سطح سلولی بود. بنابراین اثرات خطرات احتمالی نانوذرات Co۳O۴ بر روی گیاهان زراعی دیگر و محیط زیست باید در نظر گرفته شود.

کلیدواژه ها:

اسپکترومتری نشری پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) ، طیف سنجی پراش انرژی پرتو ایکس(EDX) ، کلزا ، میکروسکوپ الکترونی گذاره (TEM) ، نانوذرات اکسید کبالت