پسماندهای زراعی منبعی مناسب و پایدارجهت تامین مواد اولیه فیبری صنایع چوب و کاغذ کشور

از دیر‌‌باز مواد حاصل از کشاورزی و به‌ویژه پسماند محصولات زراعی به‌ عنوان مواد اولیه فیبری ارزان و فراوان خصوصاً در صنایع تولید خمیر و کاغذ و صفحات فشرده چوبی مطرح بوده‌اند. در دهه‌های اخیر به دلیل رشد فزاینده جمعیت و به تبع آن افزایش میزان تقاضا و کاهش شدید منابع جنگلی، روی آوردن به استفاده از الیاف منابع زراعی به نظر اجتناب ناپذیر می‌رسد و لزوم اصلاح در روش‌ها و نگرش‌ها در مدیریت منابع طبیعی بیش از پیش احساس می‌شود. اصلاح الگوی مصرف مواد اولیه فیبری مورد استفاده در صنایع چوب‌ و‌کاغذ از منابع جنگلی به سمت استفاده از پسماند محصولات زراعی، گامی ناگزیر در مسیر توسعه پایدار و ادامه حیات صنایع چوب وکاغذ کشور قلمداد می‌گردد، با این گام ضمن حمایت از اکوسیستم، نیازها به نحوی پایدار تأمین شده و در عین حال نیز هماهنگی و توازن لازم با محیط زیست فراهم می‌آید. عمده‌ترین پسماند محصولات زراعی در ایران باگاس نیشکر، ساقه پنبه، ساقه و کاه غلاتی همچون گندم، جو، برنج، و ذرت‌دانه‌ای هستد، که در حال حاضر درصد بالایی از آن سوزانده و یا به عنوان کود آلی در مزارع باقی می‌ماند. البته مقدار محدودی از پسماند این شش محصول عمده زراعی نیز به مصارف سنتی و صنعتی می‌رسد. در این مطالعه میزان تولید بر اساس شاخص برداشت (HI) و میزان عملکرد اقتصادی (GY) محاسبه و برای شش محصول فوق مجموعاً 25447 هزارتن برآورد گردید؛ با توجه به اینکه کمبود منابع چوبی در کشور سالانه در حدود 8 میلیون متر مکعب می‌باشد، لذا پتانسیل پسماند این شش محصول برای تامین ماده اولیه مورد بحث قرار گرفته و در انتها نیز مسایل تکنیکی، اجرائی و.. مورد مداقه و تحلیل قرار گرفت و برآورد شد که برنامه‌ریزی جهت استفاده از 30 درصد پسماندهای محصولات فوق پتانسیل رفع نیاز فعلی را دارد.

کلیدواژه ها:

پسماندهای کشاورزی ، توسعه پایدار منابع طبیعی ، مواد اولیه صنایع چوب و کاغذ ، صیانت از جنگلها