واکاوی آسیب پذیری زنان روستایی از نوسانات اقلیمی: مورد مطالعه استان فارس

استان فارس یکی از استان­ های جنوبی ایران است که در چند دهه اخیر در معرض نوسانات اقلیمی قرار گرفته است. نزدیک به سی درصد جمعیت استان در روستاها زندگی می­ کنند و معیشت اکثریت آن­ ها به کشاورزی وابسته است. زنان و مردان روستایی، نقش ها و مسئولیت هایی متفاوتی دارند، در نتیجه تعاملات و حساسیت­ های آن ها نیز به نوسانات اقلیمی متمایز می باشد. هدف این مطالعه، واکاوی آسیب­ پذیری زنان روستایی در برابر نوسانات اقلیمی و پیامدهای جنسیتی در روستاهای استان فارس بوده است. زیربنای تئوری این مطالعه، تئوری اکولوژی سیاسی فمینیستی بوده است. جامعه آماری، زنان روستایی عضو خانوارهای کشاورزی متاثر از نوسانات اقلیمی در استان فارس بوده اند. برای انتخاب نمونه­ ها، از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد. داده ­ها از ۴۰۶ پاسخ ­دهنده جمع آوری شد. داده ­ها با استفاده از شاخص آسیب پذیری معیشت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­ ها نشان داد که نوع آسیب­ پذیری زنان روستایی از نوسانات اقلیمی، متفاوت بوده و آسیب پذیری علاوه بر نوع معیشت، با نابرابری­ های جنسیتی، نقش ها و مسئولیت ها و، وجود بیمار در خانه همبستگی بالایی دارد. در نتیجه آسیب­ پذیری، خود متاثر از نوسانات اقلیمی بیرونی و تعیین­ کننده های داخلی اجتماعی است. در مرحله اول، نقش ها و مسئولیت های زنان، ایشان را در معرض تغییر و تحولات محیطی قرار می­ دهد و سپس، نابرابری­ های جنسیتی یک عامل اصلی در آسیب­ پذیری تغییرات اقلیمی است. بر اساس یافته ها و نتایج، توسعه کارگاه ­های کوچک فرآوری محصولات کشاورزی، توسعه تشکل های اجتماعی- اقتصادی خاص زنان روستایی بخصوص برای خوشه­ های با آسیب پذیری بیشتر، ترویج رهیافت عدالت محور جنسیتی در خدمات اقلیمی و سایر توصیه ­های کاربردی در انتهای مقاله، ارائه گردیده است.

کلیدواژه ها:

نوسانات اقلیمی ، زنان روستایی ، نابرابری جنسیتی ، استان فارس