مطالعه تطبیقی موسیقی شعر در ادب عربی و فارسی (مطالعه موردی: حافظ شیرازی و ابونواس اهوازی)

موسیقی شعر مبحثی است که در ادبیات شایان توجه است و ساختار کلامی شعر را با ابزاری همچون وزن، قافیه، صناعات بدیعی و … از ادب محاورات و فولکلور جدا می سازد. این موضوع در ادب عربی و فارسی جزء لاینفک است. در این پژوهش اولا، مقارنه ای در باب اصول شعری دو زبان صورت گرفته، ثانیا، این اصول و قواعد موسیقایی شعر از آثار دو شاعر، یعنی حافظ و ابونواس، انتخاب شده که هر دو در رده فنی تصنعی قرار دارند؛ درنهایت، این نتیجه به دست آمد که اساس موسیقی شعر ادب عربی، که تاکنون بر پایه تقطیع عروضی و الحان است و اعراب به قافیه بیشتر از ردیف اهمیت می دهند، در اصولی با ادب فارسی تفاوت دارد. موسیقی شعر فارسی بر پایه تقطیع هجایی است و ردیف آن شکل تازه ای به خود گرفته است. ادب فارسی از رسائی و شیوایی بیشتری در بخش موسیقی شعر برخوردار است و دلنشینی بیشتری دارد؛ اما در مقایسه شعر این دو شاعر این یادآوری لازم است، جدای از تنوع بحور عروضی اشعار ابونواس در مقایسه با حافظ، جذابیت و زیبایی و ارتباط عمیق موسیقایی کلام حافظ بیشتر از ابونواس است؛ حال آنکه آن دو را می توان از شاعران تجدید و نوآوری در ادب به شمار آورد؛ چرا که قدرت شعری آن ها از جهات زیادی با هم برابری می کند.

کلیدواژه ها:

زبان عربی ، زبان فارسی ، موسیقی شعر ، وزن ، قافیه ، حافظ ، ابونواس.