موانع پژوهش از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران

علم، پژوهش، فرهنگ و سیاست به هم وابسته اند و بروز تحولات در هر یک از این حوزه ها نمی تواند بدون ایجاد تحولاتی هماهنگ در دیگر حوزه ها تحقق یافته و پایدار بماند. پژوهش یکی از محورهای کلیدی در امنیت ملی کشورها محسوب می گردد. آگاهی از موانع تحقیقات و مرتفع نمودن آنها به منظور ارتقای کمی و کیفی پژوهش و آموزش در کشورمان ضروری به نظر می رسد. این پژوهش به صورت مقطعی در بهار ۱۳۸۲ به منظور تعیین موانع پژوهش از دیدگاه اعضای هیات علمی در دو دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی و پرستاری و مامایی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام گرفت. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ای که توسط پژوهشگران ساخته شد صورت پذیرفت و اعتبار پرسشنامه نیز به صورت صوری طی چند مرحله مورد ارزیابی قرار گرفت. پرسشنامه از طریق پست برای کلیه اعضای هیات علمی تمام وقت شاغل در دو دانشکده (۸۷ نفر) ارسال گردید و نهایتا ۶۰ پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. سپس داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های مجذور کای و تی تجزیه و تحلیل گردیدند. هفتاد و پنج درصد از اعضای هیات علمی تحت بررسی زن و بقیه مرد بودند و ۲۲% مدرک دکترای تخصصی و بقیه کارشناسی ارشد داشتند. بنا به اظهار افراد تنها حدود نیمی از آنان مهارت لازم را در تدوین پروپوزال، اجرای پژوهش، آنالیز و تفسیر داده ها و نیز مقاله نویسی دارند. محدودیت های تایپ، پرینت، زیراکس، مشاوره پژوهشی، اینترنت و کتابخانه به ترتیب مهمترین عوامل نارضایتی این افراد از خدمات کمک پژوهشی در دانشکده بود. همچنین جمعا ۳۲ طرح تحقیقاتی توسط ۲۷ نفر از اعضای هیات علمی طی سه سال گذشته به دفتر پژوهشی دانشگاه ارسال شده که ۳۷% آنها تصویب شده است. تنها حدود ۴۲% از افراد نامبرده طی سه سال گذشته به عنوان مجری یا همکار اصلی در اجرای ۴۷ پروژه تحقیقاتی (در دانشگاه یا خارج از دانشگاه) مشارکت داشته اند و بقیه در اجرای هیچ پروژه تحقیقاتی فعالیت نداشته اند. از ۳۸% اعضای هیات علمی هیچ مقاله ای طی سه سال گذشته پذیرفته نشده، در حالی که از بقیه ۲۲۴ مقاله و به صورت سخنرانی یا پوستر یا چاپ در مجلات داخلی و بین المللی پذیرفته شده است. با توجه به نتایج، توصیه می شود جهت رفع موانع پژوهشی مسئولان دانشکده ها اقدام به برگزاری کارگاه های آموزش روش تحقیق، آنالیز داده ها، مقاله نویسی، آیین نگارش و نیز استفاده از شبکه های اطلاع رسانی نمایند. ضمنا ضرورت دارد که مسئولان نسبت به تاسیس دفتر مشاوره پژوهشی در دانشکده ها و بیمارستان ها، امکان دسترسی آسان به شبکه های اطلاع رسانی و اینترنت در دانشکده، تجهیز اتاق اساتید به کامپیوتر و پرینتر، توسعه امکانات کتابخانه ای و امکان استفاده از زیراکس اقدام نمایند. کاهش ساعت تدریس و امکان فرصت برای انجام پژوهش، کوتاه کردن پروسه بررسی و تصویب طرح های پژوهشی، تخصیص واحد برای فعالیت های پژوهشی، ضابطه مند سازی تقسیم پایان نامه ها بین اعضای هیات علمی، شیوع تصویب طرح های پژوهشی و تشکیل هسته های تحقیقاتی از دیگر پیشنهادات اعضای هیات علمی است.

کلیدواژه ها:

Research barriers ، Academic staff ، موانع ، پژوهش ، تحقیق ، هیات علمی