بررسی افعال استثنایی مرکب و راه تشخیص آن در جمله

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 263

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LSJ-11-20_006

تاریخ نمایه سازی: 26 اردیبهشت 1401

چکیده مقاله:

پژوهش حاضر نقد، بررسی و توصیف گونه ای از افعال زبان فارسی است که ساختاری متفاوت با سایر افعال در جمله دارند. در مورد این ساخت فعلی بین دستورنویسان زبان فارسی اختلاف نظرهایی وجود دارد که فهم درست و تشخیص آن را با دشواری هایی همراه ساخته است. تامل در نام هایی که صاحب نظران گرامی بر این گونه فعلی نهاده اند، شدت اختلاف نظر و برداشت های متفاوت در این عرصه را نشان می دهد. این افعال با عناوین مختلفی از جمله: «فعل بی شخص»، «فعل های ناگذر»، «فعل مرکب ضمیری»، «ناگذر یک شخصه»، «فعل یک شناسه» یا «فعل غیرشخصی» و «مرکب پی بستی» نامیده شده است. نگارندگان این ساخت خاص فعلی را در مقاله حاضر بر اساس ساختار نحوی و صوری در ساخت جمله بررسی و توصیف کرده اند. البته از آن جاکه در توصیف و معرفی این ساخت فعلی، برخی از صاحب نظران به آوردن مثال هایی از فارسی قدیم و بعضی دیگر به آوردن مثال هایی از فارسی معاصر پرداخته اند، بنابراین نگارندگان در این مقاله با روشی متفاوت و کاربردی توصیف فعل را با هر دو نگرش درزمانی و هم زمانی انجام داده اند؛ چون ساخت استثنایی این افعال باعث ارائه توصیف های متفاوت از آن شده است. لذا ضمن بیان نظریات دیگران به نقد و بررسی این دیدگاه ها پرداخته شده است تا در پایان با توصیف مشخص و دقیق زبانی این فعل، گامی هر چند کوچک برای فهم بهتر زبان فارسی برداشته شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که این ساخت فعلی همیشه مرکب و معمولا گذراست و شخصی بودن آن را بر اساس ساختار جمله می توان تشخیص داد. همچنین به دلایل مختلف بهتر است مرکب استثنایی نامیده شود.

کلیدواژه ها:

افعال استثنایی مرکب ، شناسه عام ، افعال شخصی ، افعال یک شخصه/یک شناسه

نویسندگان

سعید دامنی

استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولایت ایرانشهر، سیستان و بلوچستان، ایران

اسحاق میربلوچ زائی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولایت ایرانشهر، سیستان و بلوچستان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • انوری، حسن و حسن احمدیگیوی. (۱۳۸۵). دستور زبان فارسی۲. تهران: ...
  • بیهقی، ابوالفضل. (۱۳۸۸). تاریخ بیهقی. تصحیح و توضیح محمدجعفر یاحقی ...
  • راسخ مهند، محمد. (۱۳۸۶). «توصیف افعال مرکب پیبستی در زبان ...
  • سعدی، مصلح الدین. (۱۳۸۵). گلستان. تصحیح محمدعلی فروغی. چاپ اول. ...
  • شریعت، محمدجواد. (۱۳۷۱). دستور زبان فارسی. چاپ پنجم. تهران: اساطیر ...
  • شفایی، احمد. (۱۳۶۲). مبانی علمی دستور زبان فارسی امروز. [بیجا]: ...
  • فرشیدورد، خسرو. (۱۳۸۴). دستور مفصل امروز. چاپ دوم. تهران: سخن ...
  • منشی، نصرالله. (۱۳۸۱). کلیله و دمنه. تصحیح و توضیح مجتبی ...
  • مهرآوران، محمود. (۱۳۹۹). سامان سخن (مباحثی درباره زبان و دستور ...
  • ناتل خانلری، پرویز. (۱۳۶۶). تاریخ زبان فارسی. جلد دوم. چاپ ...
  • وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی. (۱۳۸۶). دستور زبان فارسی ...
  • نمایش کامل مراجع