ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان رودبار

مفهوم حس تعلق مکانی در میزان و نوع روابط بین افراد جامعه تاثیر می­گذارد و این رابطه در گروه­های اجتماعی که به مکان خاصی اختصاص دارند، باعث افزایش سرمایه­های اجتماعی و اعتماد آنان می­گردد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل فضایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی در مناطق روستایی شهرستان رودبار است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، روستاهای استان گیلان واقع در شهرستان رودبار با تعداد ۱۸ روستا و مجموع ۲۹۵۵ نفر جمعیت می­باشد. ابزار گردآوری داده­ها پرسش­نامه است. تعداد نمونه­ها با استفاده از جدول مورگان، ۴۵۰ نفر تعیین شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که توزیع فضایی تعلق مکانی به صورت شمالی- جنوبی است و روستاهای مناطق مرکز به سمت جنوب غرب کم­ترین حس تعلق و روستاهای شمال دارای بهترین وضعیت می­باشند. در زمینه توزیع فضایی سرمایه اجتماعی نیز بهترین وضعیت را روستاهای واقع در بخش مرکزی و کم­ترین توزیع فضایی را عمدتا جنوب غرب شهرستان و بخشهایی از جنوب شرقی را دربر می­گیرد. یافته­ها نشان داد، براساس ضریب تعیین R۲، ۱/۷۸ درصد از واریانس سرمایه اجتماعی در خانوارهای روستایی مورد مطالعه، توسط ۳ شاخص عملکردی، ادراکی و محیطی تعلق مکانی قابل تببین است. ضریب بتا (Beta) نیز حاکی از آن است که، شاخص ادراکی تعلق مکانی با بتای ۵۵۰/۰ بیشترین میزان تاثیر را بر سرمایه اجتماعی روستاهای مورد مطالعه داشته است. با این وصف می­توان گفت، تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی عامل مهمی در شکل­گیری پایه­های ارتباطی استفاده­کنندگان و محیط­زیست می­باشد که منجر به ایجاد محیط­های با کیفیت در مناطق روستایی خواهد گردید. این حس می­تواند زمینه مساعدی برای ایجاد دموکراسی مشارکتی فراهم سازد و اجرای برنامه­های مختلف اقتصادی و اجتماعی را در اجتماع محلی با توفیق چشمگیری همراه کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

کلیدواژه ها:

سرمایه اجتماعی ، تعلق مکانی ، جوامع روستایی ، دلبستگی ، شهرستان رودبار