بررسی غلظت و الگوی پراکنش فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون با استفاده از زمین آمار در محیط GIS

زمینه و هدف: در اکوسیستم­های آبی فلزات سنگین به علت سمیت و پایداری بالا و نیز آثار فیزیولوژیکی­شان بر موجودات زنده، بسیار حایز اهمیت هستند. هدف از این پژوهش مطالعه و بررسی میزان غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات سطحی رودخانه کارون و الگوی توزیع مکانی آن­ها است. روش بررسی: برای بررسی میزان و چگونگی توزیع غلظت فلزات سنگین سرب، روی، کروم و کادمیوم در رسوبات رودخانه کارون، در تابستان و زمستان ۱۳۹۴، شش ایستگاه انتخاب و با استفاده از روش سیستماتیک تصادفی، از هر ایستگاه سه نمونه از رسوبات رودخانه برداشت شد. پس از انتقال نمونه­ها به آزمایشگاه، خشک کردن و هضم نمونه­ها، سنجش فلزات سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله صورت گرفت. بعد از انجام تجزیه و تحلیل­های آزمایشگاهی به منظور درون­یابی توزیع غلظت عناصر سنگین از روش معکوس وزنی استفاده شد. یافته­ها: نتایج حاصل از اندازه­گیری غلظت فلزات نشان داد که فلز روی بیش­ترین تجمع و فلز کادمیوم کم­ترین تجمع را در رسوبات سطحی رودخانه کارون داراست. میانگین غلظت فلزات سرب، روی، کروم و کادمیوم در فصل تابستان به ترتیب ۲۸/۲۶، ۳۶/۷۲، ۴۸/۵۳ و ۸۵/۳ میکروگرم برگرم وزن خشک و در زمستان به ترتیب ۴۷/۱۳، ۵۴/۵۹، ۲۶/۳۰ و ۴۲/۰میکروگرم بر گرم وزن خشک اندازه­گیری شد. بحث و نتیجه­گیری: مقایسه میزان اندازه­گیری شده فلزات سنگین مورد مطالعه با راهنمای کیفیت رسوب آمریکا و کانادا نشان داد که تنها غلظت فلز کروم در فصل تابستان از سطح TEL و فلز کادمیوم نیز از سطح PEL و TEL بیش­تر بود. غلظت سایر فلزات بسیار کمتر از حدود راهنما به دست آمد. یافته­های این تحقیق اطلاعات مناسبی را در مورد توزیع غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه کارون ارایه می­کند که می­تواند به فرایندهای پایش و ارزیابی رسوبات در منطقه مورد مطالعه کمک کند.

کلیدواژه ها:

فلزات سنگین ، رسوبات ، رودخانه کارون ، زمین آمار