مروری بر کارکرد خلاقیت در نیل به کمال انسانی در اسلام

مقدمه: یکی از ویژگی های اساسی انسان غایت گرایی و حرکت به سمت هدف مطلوب است. این هدف به عنوان کمال و قدم نهادن در فضایی پربارتر و بهتر از قبل، دائما در برابر انسان قرار دارد. خداوند متعال انسان را موجودی خلاق و پویا آفریده و هرکنش او به نوعی حرکت در تضعیف یا تقویت سیر، در مسیر کمال انسانی او می باشد. بنابراین؛ هدف از انجام این تحقیق مروری بر کارکرد خلاقیت در نیل به کمال انسانی در اسلام می باشد.روش : جستجوی مقالات از پایگاه های سیویلیکا، نورمگز، پرتال جامع علوم انسانی، گنج، علم نت و SID صورت گرفته است و کلید واژه های اصلی بکار رفته شامل خلاقیت، تفکر خلاق، الگوی خلاقیت، مفهوم خلاقیت، اسلام، تربیت، قرآن، نهج البلاغه و سبک زندگی بود. در نهایت از میان مقالات مورد جستجو ۴۳ مقاله مرتبط در سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۰ در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: مقالات جستجو شده در چهار دسته بندی اصلی با موضوع تفکر خلاق و تربیت اسلامی، تفکر خلاق در آموزه های دینی، خلاقیت در اسلام، مقایسه الگوی خلاقیت در اسلام و غرب قرار گرفت؛ یافته های این دسته بندی ها حاکی از این است که خلاقیت چه در اندیشه و چه در عمل، موهبتی الهی است که انسان را قادر می سازد تا در هر لحظه از حیاتش، گوهر وجودی خویش را شکوفا و مسیر کمال را بپیماید به شرط آنکه؛ آنچه در آموزه های دینی که با هدف سیر در انفس و کمک به صعود معنوی انسان می باشد را در زندگی خود ساری و جاری سازد زیرا اعتبار و اثرگذاری حقیقی خلاقیت در مسیر کمال انسانی منوط به هماهنگی با اصول و ارزش های الهی حاکم برجهان می باشد چنانچه؛ اندیشمندان و بزرگان اسلامی، با همراه نمودن تفکر و اندیشه خود در سایه عبادت و ذکر، سبب جلب رحمت الهی و گشایش دریچه های نور در خلاقیت های انسانی خود شده و حاصل آن به فعلیت درآمدن استعدادهای بالقوه آنان در راستای زمینه سازی برای حرکت آنها به سوی کمال انسانی گردیده است.نتیجه گیری: با توجه به تعریف خلاقیت در دیدگاه اسلامی، انسان مظهر اسم"خلاق" خداوند می باشد. تفکر خلاق در تربیت اسلامی، در مقایسه با الگوهای غربی تسهیل گر بستر شخصیتی متعادل و ایجاد محیطی مبتنی بر ایمان برای رسیدن به کمال انسانی است بطوریکه؛ تفکر خلاق مبتنی بر آموزه های دینی سبب رشد همه جانبه انسان شده و وی را در تعادل با کل عناصر هستی قرار می دهد و در نتیجه؛ ظرفیت رسیدن به کمال انسانی را در او فراهم می آورد

کلیدواژه ها:

خلاقیت ، اسلام ، تفکر خلاق ، تربیت