مقایسه پایداری خاکدانه های خاک در شدت های چرایی مختلف (مطالعه موردی: مراتع بردآسیاب فریدون شهر)

  نحوه مدیریت مراتع بر چگونگی پایداری ساختمان و خاکدانه های خاک و درنتیجه کیفیت خاک موثر بوده و درنتیجه بر قابلیت فرسایش خاک نیز تاثیر دارد. این تحقیق به منظور بررسی رابطه کربن آلی خاک با میانگین وزنی قطر خاکدانه ها MWD (Mean weight diameter) و مقایسه MWD با توزیع اندازه خاکدانه های موجود در خاک سطحی (صفر تا ۲۰ سانتی متری سطح خاک) در داخل و خارج قرق و هم چنین شدت های چرایی مختلف (بدون چرا، چرای متوسط و چرای شدید) در منطقه بردآسیاب فریدون شهر استان اصفهان انجام گردید. نمونه برداری خاک به روش تصادفی طبقه بندی شده و در امتداد ترانسکت در جهت شیب انجام شد. در آزمایشگاه برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک نظیر بافت خاک، رسانایی الکتریکی EC ، کربن آلی OC ، میانگین وزنی قطر MWD و نسبت جذب سدیم SAR اندازه گیری شد. نتایج با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و مقایسه میانگین LSD مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آنالیز رگرسیون رابطه بسیار معنی داری α=۱% بین MWD و درصد کربن آلی با ضریب تبیین ۶۱/۳ درصد نشان داد. مقایسه MWD در مناطق مورد مطالعه تفاوت معنی داری α=۵% را نشان داد که افزایش MWD در داخل قرق و منطقه بدون چرا به علت افزایش کربن آلی و کاهش نسبت جذب سدیم بود. توزیع اندازه خاکدانه ها در داخل و خارج قرق تفاوت معنی داری α=۵% را تنها در خاکدانه های کوچکتر از ۰/۲۵ میلیمتر نشان داد و در شدت های چرایی مختلف، منطقه بدون چرا با منطقه چرای شدید در بزرگ ترین دامنه اندازه خاکدانه های مورد مطالعه (خاکدانه های ۸-۴ میلیمتر ) و خاکدانه های کوچکتر از ۰/۲۵ میلیمتر تفاوت معنی داری (به ترتیب با α=۵% و α=۱% ) داشتند. نتایج نشان داد در منطقه قرق و مراتعی که به طور سبک چرا شده بودند به علت کاهش لگدکوبی توسط دام و یا افزایش کربن آلی در نتیجه افزایش لاشبرگ و یا مجموعه ای از این دو علت، میزان ماکروخاکدانه ها بیشتر و میکروخاکدانه ها کمتر از مناطق خارج از قرق و چرای شدید بود. نتایج این تحقیق نشان داد که می توان از وضعیت پایداری خاکدانه های خاک به عنوان شاخصی برای کیفیت و سلامت خاک و برای نشان دادن تاثیر عوامل مدیریتی بر خاک مراتع استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

Aggregate stability ، soil mean weight diameter (MWD) ، exclosure ، grazing intensity ، پایداری خاکدانه ، میانگین وزنی قطر ، قرق ، شدت چرا ، مراتع نیمه استپی