چشم اندازی بر نقش آفرینی روسیه و ترکیه در لیبی؛ از رقابت تا همکاری

گذار از یک سیستم تک­قطبی به یک نظام جهانی چندقطبی باعث می شود که تعداد بیشتری از کشورها درگیر جنگ­ها و منازعات نیابتی بین قدرت­های بزرگ و قدرت­های منطقه­ای گردند. برخی از کشورها با به­کارگیری سیاست خارجی فعالانه­ در طول منافع قدرت­های بزرگ حرکت خواهند کرد و این مساله به آن­ها امکان می­دهد تا از منافع رقابت­ میان این قبیل کشورها در بازی قدرت، حداکثر استفاده را برده و استقلال ژئوپلیتیکی خود را حفظ کنند. با این حال، برخی دیگر از کشورها به دلیل ضعف­های اقتصادی و سیاسی درگیر جنگ نیابتی شده و در این کشورها، منافع قدرت بزرگ بر منافع این قبیل کشورها تقدم می­یابد و این مساله بی­ثباتی و حتی جنگ را برای آن­ها به وجود می­آورد. یکی از مصادیق امروزی این گزاره، کشور لیبی است که در حال حاضر به صحنه درگیری و جنگ نیابتی میان قدرت­های بزرگ و منطقه­ای بدل شده است. سوال اصلی این پژوهش آن است که در محیط جنگ داخلی لیبی دو کشور روسیه و ترکیه چه نقشی بازی کرده و به­دنبال چه منافعی هستند؟ مقاله آن است که دو کشور ترکیه و روسیه به­مثابه دو طرف رقیب در جبهه لیبی، تلاش دارند تا با استفاده از مدل سوریه به توافق و مذاکره برای کسب نفوذ و جایگاه بالاتر در آینده این کشور دست یابند. در ادامه، پژوهش به این نتیجه می رسد که به رغم تلاش­ها برای توافق و اجرای مدل سوریه، مساله لیبی با توجه به حضور و نفوذ کشورهای دیگری چون عربستان سعودی، امارات، مصر و کشورهای اروپایی، ابعاد پیچیده­تری داشته و توافق دو کشور ترکیه و روسیه اگرچه مهم به­نظر می­رسد؛ اما به نتیجه و راه­حلی برای ایجاد ثبات در لیبی ختم نخواهد شد. این مقاله با روشی توصیفی به جمع آوری داده­ها پرداخته و درنهایت به تحلیل وضعیت پیچیده این کشور می پردازد.

کلیدواژه ها:

روسیه ، ترکیه ، لیبی ، رقابت ، همکاری ، جنگ نیابتی ، کشورهای حائل