بررسی مقایسه ای حجیت قاعده لطف از منظر ملااحمد نراقی و استاد جعفر سبحانی

یکی از قواعدی که در علم کلام از آن بحث می شود، قاعده لطف است. این قاعده در اصطلاح کلامی عبارت است از گونه ای رفتار و فعل که علی رغم فقدان اضطرار و الزام، مطیع را به طاعت نزدیک و از سرپیچی دور می کند. تشخیص مصادیق و لزوم وجوب آن بر خداوند را قاعده لطف می نامند. اهمیت این قاعده به حدی است که پس از قاعده حسن و قبح عقلی مهم ترین قاعده کلامی عدلیه محسوب می شود. یکی از مسائل غامض در این حوزه، معیار تشخیص مصادیق و انطباق آنها با قاعده لطف است که سبب اختلاف نظر محققان در این باب شده است. ملااحمد نراقی، به عنوان یکی از دانشمندان و متکلمان برجسته جهان تشیع، تشخیص قطعی این قاعده را به علت فقدان احاطه بشر ناممکن می داند، در حالی که جعفر سبحانی، از دانشمندان و متکلمان معاصر، تشخیص قطعی آن را به علت حجیت یقین انسان معتبر می شمارد. در این مقاله می کوشیم پس از بررسی و موشکافی دقیق قاعده لطف، به بررسی مقایسه ای مقدمات استدلال و نتایج دیدگاه این دو شخصیت کلامی در این زمینه بپردازیم.

کلیدواژه ها:

لطف ، قاعده لطف ، حجیت ، ملااحمد نراقی ، جعفر سبحانی