نسبت دو گفتمان تفسیری شیعی در اواسط سده دوم هجری: طیف مفضل و غالیان رادیکال

پژوهش های مربوط به اندیشه های تفسیری و تاریخ تفسیر یکی از حوزه های شناخته شده در مطالعات قرآنی و تفسیری است. با این حال، توجه به تاریخ شکل گیری انگاره تفسیر باطن و رابطه آن با گرایش های تفسیری غالیانه و باطنی در حوزه تشیع کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در دوره امام صادق (ع) و در ادامه آن اواسط سده دوم هجری، گفتمان تفسیری جریان غالیان رادیکال(تندرو) شکل می گیرد. با این حال، بررسی ها نشان می دهد که از لحاظ تاریخی تمایز جدی میان طیف مفضل و غلات رادیکالی همچون ابوالخطالب و به تبع آن گفتمان تفسیری آنها وجود داشت. این پژوهش با کاربست رویکرد تاریخ انگاره و اندیشه در مطالعات اسلامی، در پی آن است تا بررسی کند با گذار به عصر امام صادق (ع) و نزدیک شدن به اواسط سده دوم هجری، چه نسبتی میان گرایش تفسیری طیف مفضل و غالیان رادیکال وجود داشت. این بررسی براساس واکاوی دقیق و تفصیلی تطور گرایش تفسیری طیف مفضل در عصر امام صادق (ع) صورت خواهد گرفت.

کلیدواژه ها:

Inner interpretation ، Mofazzal Network ، Ghulat ، Abu l-Khattab ، history of interpretation. ، تفسیر باطن ، گفتمان ظاهر/باطن ، طیف مفضل ، غلات ، ابوالخطاب ، تاریخ تفسیر