اولویت‎بندی و وزن‎دهی ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی جهت سنجش آن در جمهوری اسلامی ایران

ارزیابی وضعیت عینی تحقق عدالت اجتماعی در جامعه، ازجمله الزامات مهم حکمرانی ملی در جمهوری اسلامی ایران است. یکی از روش‎های متداول جهانی در این زمینه، بهره‎گیری از فناوری «شاخص ترکیبی» است. شاخص‎های ترکیبی امروز به نحو گسترده در دنیای معاصر متداول شده و عملا به جهت ماهیت ارزشی و جهت‎‎گیرانه آن، به‎عنوان یکی از سازوکارهای حکمرانی جهانی مورد بهره‎برداری قرار می‎گیرند. پژوهش حاضر حسب یک نظریه مبنا و شاخص ترکیبی مستخرج از آن پیرامون عدالت اجتماعی در ایران، به اولویت‎بندی ‎بخش‎های مختلف شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی در ایران پرداخته است. «وزن‎دهی» یکی از ارکان حیاتی شاخص‎های ترکیبی متداول بوده که به طور عمده مبتنی بر یک نظریه مشخص یا دیدگاه خبرگانی، سامان می‎پذیرد. در این مقاله با بهره‎گیری از روش تحلیل سلسله مراتبی بهبودیافته فازی (FAHP) ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی براساس نظر خبرگان حوزه عدالت وزن دهی و اولویت بندی شده است. نتایج این مطالعه حاکی است در ۵ طبقه و سه حوزه اصلی شاخص ترکیبی، بخش‎های بازار کار، فقر و آموزش (در حوزه تبادلات اقتصادی)، بخش روابط خانوادگی (در حوزه تعاملات اجتماعی) و بخش عدالت سیاسی و مدنی (در حوزه حکمرانی سیاسی) از بالاترین وزن اهمیت از دیدگاه خبرگان جهت تحقق عدالت اجتماعی در ایران برخوردار هستند. حسب این وزن‎دهی، نتایج شاخص در ۵ طبقه اصلی برای سال‎های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷ در جمهوری اسلامی ایران، گزارش شده است. حسب این نتایج، بالاترین کاهش نمره در طبقه «عدالت در تعاملات اجتماعی» و بالاترین افزایش نمره در طبقه «ضمان اجتماعی» (عدالت در سلامت و آموزش) بوده است.

کلیدواژه ها:

عدالت اجتماعی ، شاخص ترکیبی ، عدالت اقتصادی ، تحلیل سلسله مراتبی فازی