بازآفرینی حس تعلق در بافت های تاریخی(موردپژوهشی :محله رباط قدیم-تهران)

امروزه موضوع حس مکان و احساس تعلق به مکان، از محورهای مهم در ارزش بخشی به بافت ها و فضاهای شهری است. حس تعلق به مکان یک ویژگی غیر مادیست شامل مجموعه ای از خاطرات ذهنی، تجربیات فردی و جمعی و ویژگی های کالبدی که یک محیط را به فضایی خاص برای افراد خاص تبدیل می کند که بافت های سنتی- تاریخی این ویژگی را به بهترین نحو نشان می دهند و ضرورت برانگیزش احساس تعلق، همخوانی رفتار و همگرایی در بافت را در راستای کمال بخشی و حقیقت دهی به بافت و طراحی فضا های شهری را نشان می دهد. حس مکان علاوه بر اینکه موجب احساس راحتی از یک محیط می شود. از مفاهیم فرهنگی مورد نظر مردم، روابط اجتماعی و فرهنگی جامعه در یک مکان مشخص حمایت کرده و باعث یادآوری تجارب گذشته و دستیابی به هویت برای افراد می شود. در این نوشتار، با هدف بازیابی و معرفی نقش هریک از عوامل تشکیل دهنده حس مکان به بررسی حس تعلق مکان بافت سنتی- تاریخی محله رباط قدیم (واقع در شهر رباط کریم)، که شامل بسیاری از بناهای تاریخی از جمله: امام زاده عمادالدین، امامزاده محمد تقی، کاروانسرا حاج کمال، پل بازار ک، یخچال ها، آسیاب آبی، خانه بشیر شیرازی و بسیاری از آثار ارزشمند دیگر است می پردازیم . در این پژوهش در تلاشیم تا با استفاده از مطالعات و اسناد کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و مصاحبه با ساکنین و کسبه محل راهکار هایی جهت بازگرداندن ارزش های فرهنگی و اجتماعی محله ارائه دهیم زیرا با وجود تخریب روز افزون بافت تاریخی محله رباط قدیم و بی توجهی به آن، و تحقیقات گذشته در این زمینه نشان می دهد که بافت های سنتی این محله هنوز برای استفاده کنندگان از آن معنی دار است و حس تعلق فردی و جمعی به یک محله سنتی هنوز در افراد وجود دارد در نتیجه برای ایجاد و حفظ حس تعلق، شناساندن ارزش های فرهنگی، اجتماعی، ابنیه ارزشمند و افراد سرشناس منقطه می تواند از جمله راهکار های موثر در ایجاد حس تعلق به این مکان ها در افراد باشد

کلیدواژه ها:

حس تعلق ، مکان ، سنتی ، تاریخی ، فضای شهری ، رباط قدیم