بررسی تطبیقی الگوهای فضایی قلمروپایی اماکن مذهبی در ادیان مختلف

توجه به الگوهای فضایی در طراحی و مداخله در قلمرو اماکن مذهبی با تاثیرگذاری بر حالات روحی، معنوی و الگوهای رفتاری کاربران در کنار توجه به سایر کیفیت ها به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز آمادگی ذهنی و عینی در سلسله مراتب تشرف به یک مکان قدسی حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی الگوهای فضایی قلمروپایی اماکن مذهبی در ادیان مختلف می باشد. برای نیل به این هدف، پژوهش حاضر به عنوان پژوهشی کاربردی، در نظام کیفی از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بهره برده است. ابزارهای گردآوری داده ها، مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از تفسیر و استنتاج صورت پذیرفته است. پژوهش حاضر پس از مروری بر پیشینه تحقیق، به واکاوی الگوها و مفاهیم طراحی قلمرو اماکن مقدس از دیدگاه محققان پرداخته و پس از استخراج الگوهای فضایی مشترک شامل سلسله مراتب، مرکزیت، مرز-آستانه، هندسه، محور-جهت و نمادگرایی؛ مفاهیم و تفاسیر مختلف از اصول مستخرج مذکور را در ادیان بودائیسم، یهودیت، مسیحیت، اسلام و اقوام مایاها مورد بررسی قرار داده است. یافته های این پژوهش نشان داد در مواجهه و طراحی قلمرو اماکن مقدس، الگوهای فضایی مشترکی برای قلمروپایی اماکن مذهبی در ادیان مذکور اتخاذ گردیده است اگرچه این اصول دارای تفاسیر و قرائت های چندگانه و خاص در دین، زمینه و فرهنگ خاص است. ا ز این رو لازم است طراحان شهری و معماران در استفاده از الگوهای تبیینی به تفاسیر خاص زمینه رجوع نمایند تا برخوردهای مغایر و متناقض با جایگاه این اماکن صورت نپذیرد.

کلیدواژه ها:

الگوهای فضایی ، قلمروپایی ، اماکن مذهبی ، ادیان.