بررسی تاثیر نصب موانع در بخش تعریض شده رودخانه بر نحوه انتقال بار بستر با استفاده از مدل آزمایشگاهی

نهشته شدن رسوب در سازه ها و مجاری انتقال آب، باعث ایجاد مشکلاتی نظیر کاهش ظرفیت و سرعت جریان و به­طور کلی کاهش راندمان سازه می شود. از جمله مسائلی که در رودخانه ها و طراحی سازه های آبیاری و آب رسانی نقش مهمی دارد، مساله انتقال رسوب و کنترل آن است. در این پژوهش با استفاده از مدل آزمایشگاهی، تاثیر تعریض بستر به همراه نصب موانع در اندازه ها و شرایط مختلف در مسیر رودخانه هایی که دارای حمل رسوب زیادی به صورت بار بستر می باشند؛ بر نحوه انتقال رسوبات مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا یک آزمایش شاهد در شرایط تعریض رودخانه بدون حضور مانع و سپس ۲۱ آزمایش در شرایط تعریض با نصب موانع انجام شد.  نتایج نشان داد که نصب موانع بر حرکت بار بستر موثر است. با افزایش اندازه موانع، سرعت حرکت بار بستر و پیش روی رسوبات، کاهش و تله اندازی رسوبات افزایش یافت، به نحوی که با افزایش ابعاد موانع، کاهش پیش روی جبهه رسوبی در بخش تعریض شده نسبت به وضعیت شاهد (RS)، از حدود ۱۵- درصد به حدود ۴۱ درصد افزایش را نشان داد. هم چنین نتایج نشان داد با افزایش تعداد ردیف موانع، از سه به هفت ردیف، پیش روی رسوبات کاهش، تله اندازی رسوبات افزایش و کاهش پیش روی جبهه رسوبی در بخش تعریض شده نسبت به وضعیت شاهد (RS)، ۲۴ درصد افزایش را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

انتقال رسوب ، تله اندازی رسوبات ، جبهه رسوبی ، رودخانه ، مشخصات موانع