شناسایی منابع مقاومت نسبت به نژادهای TTKSK و TTKTK قارچ Puccinia graminis f. sp. tritici در برخی از ارقام بومی گندم

بیماری زنگ سیاه یا ساقه گندم با عامل قارچی (Puccinia graminis f. Sp. tritici (Pgt یکی از مهمترین و خسارت زاترینبیماری های گندم در جهان به شمار می آید. از نژادهای بسیار مهم و پرآزار بیمارگر در سطح جهان می توان به نژاد Ug۹۹(TTKSK) و واریانت های مشتق شده از آن اشاره نمود که خسارت های فراوانی به محصول گندم در سال هایی که شرایط آبو هوایی مساعد بوده، تحمیل کرده اند. کارآمدترین و سالم ترین روش کنترل زنگ ساقه، استفاده از ارقام مقاوم (مقاومتژنتیکی) می باشد. با این وجود نژاد Ug۹۹ و واریانت های آن ژن های مقاومت بسیاری را بی اثر کرده اند. از آنجا که یکی ازمهمترین منابع تنوع در گندم ارقام بومی می باشند، بنابراین شناسایی منابع مقاومات نسبت به نژادهای مختلف Pgt در اینژنوتیپ ها دور از انتظار نبود. به منظور شناسایی منابع مقاومت جدید نسبت به گروه نژادی Ug۹۹ شناسایی شده در کشور(نژادهای TTKSK و TTKTK)، مقاومت گیاهچه ای ۶۰ نمونه گندم بومی جمع آوری شده از مناطق مختلف دنیا همراه باشاهد حساس موروکو (Morocco) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شرای کنترل شده گلخانه، موردبررسی قرار گرفت. از بین نمونه های گندم بومی مورد مطالعه ۱۳/۱ درصد نمونه ها نسبت به هر دو نژاد واکنش مقاومت موثر، ۶/۶ درصد نمونهها درجات مختلای از واکنش نیمه مقاومت تا نیمه حساسیت و ۸۰/۳ درصد نمونه ها نیز نسبت به هر دو نژاد واکنش حساسیت نشان دادند. از نمونه های گندم بومی دارای درجات مختل مقاومت شناسایی شده در این تحقیق، می توانبه عنوان منابع مقاومت برای تهیه ارقام مقاوم جدید با مقاومت پایدار در برنامه های به نژادی نسبت به گروه نژاد ی Ug۹۹استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

زنگ سیاه یا ساقه ، گندم بومی ، موروکو ، نژاد Ug۹۹