تحلیل استعاره شناختی عشق از منظر عرفانی در بعضی از اشعار مثنوی مولوی و غزلیات بیدل دهلوی
محل انتشار: فصلنامه عرفان اسلامی، دوره: 18، شماره: 71
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 196
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IAUZ-18-71_018
تاریخ نمایه سازی: 18 اسفند 1400
چکیده مقاله:
در نگاه عرفانی، بهویژه عرفان عاشقانه، عشق قطب عالم آفرینش و اساس موضوع و منشا پیدایش انسان ها و عالم هستی است. خداوند حکم «کنت کنزا مخفیا فاحببت ان اعرف فخلقت الخلق لاعرف» (رجاییبخارایی: ۵۹۱). دلیل آفرینش آدمی را عشق و عاشقی می داند و شاعران عارف پیشه و اهل عرفان زیباترین و عمیق ترین تعابیر در مختلف کلام و اندیشه را برای عشق بیانکرده اند. مولانا جلال الدین محمد بلخی و عبدالقادر بیدل دهلوی ازجمله عارفان شاعری هستند که عشق را با زیباترین و عمیق ترین تعابیر استعاری به تصویرکشیده و مفهوم سازینموده اند. مولوی در استعاره های شناختی خود از عشق در قلمرو مبدا از عناصری مانند آتش، می، جانداری، طبیب، نور، راه، قاتل، سفر و غیره بهرهمی برد و از این میان سه عنصر آتش، می و جانداربودن عشق بیشترین بسامد را در مثنوی دارد درحالی که بیدل چهره ای انتزاعی تر از عشق نسبت به مولوی ارائهمی کند و استعاره های شناختی او شعله، حرف، مکتوب، خورشید، وادی، در، نقش، انجمن، گنج، اسرار، منزل و غیره است. بیدل هنگام خلق استعاره های شناختی، آگاهانه ابهامی را در کلام خود قرارمی دهد که باعث پیچیدگی ظاهری کلام می شود. اما با گسترش کلام به کمک کلمات عادی دست به گسترش استعاره خود و تفهیم اندیشه اش می زند و خوشه های تصویری زیبایی را می آفریند. وی عشق را همچون دریا، آفتاب، آب، وادی، سلطان، پهلوان، حکیم، آینه، طریق و غیره می داند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مهرانگیز عزیزی منامن
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
محمدرضا شاد منامن
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.نویسنده مسئول اول: Mr.shadmanamin@gmail.com
جهاندوست سبزعلیپور
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.نویسنده مسئول دوم : sabzalipor@gmail.com
سیدسعید احدزاده
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، ایران.