روانشناسی عرفانی دین براساس نظریات یونگ در دفتر ششم مثنوی
محل انتشار: فصلنامه عرفان اسلامی، دوره: 18، شماره: 71
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 397
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IAUZ-18-71_008
تاریخ نمایه سازی: 18 اسفند 1400
چکیده مقاله:
تجربه عرفانی از دین، یعنی مواجهه با امر مقدس و درک حضور وجود او، که به صورت فردی و یا جمعی، در درون افراد بروز و ظهور می یابد، در روانشناسی، این تجربه عرفانی ، نوعی گرایش درونی و فطری به شمارمی رود. یونگ بر این نکته تاکیدمی ورزد که تجربه عرفانی از دین، نوعی تجربه مینوی و مقدسی است که در ضمیر خودآگاه و عمدتا ناخودآگاه جمعی بشر، نهادینهشدهاست. کارل گوستاو یونگ (۱۹۶۱- ۱۸۷۵ م) روانشناسی سوئیسی و پایه گذار روانشناسی تحلیلی، با طرح نظریه کهن الگوهای ناخودآگاه جمعی، سعی کرد پنجره ای نوین به سوی عرفان بگشاید؛ زیرا، بر تجربیات طبیعی و خودانگیخته تمرکز دارد، به ویژه در رویاها و تخیلاتی که به نظرمی رسد با عرفان اسلامی، تقویت می شوند. مولانا نیز، ایمان و تجربه عرفانی از دین را، از جنس عشق می داند که به طور فطری و غریزی، در سرشت انسان به ودیعت نهادهشدهاست و کشش و جذب روحی به سوی مبدا و اصل که در عرفان اسلامی، مطرح می شود، ناشی از همین تفکر است؛ او عشق را، محرک روح انسانی در سبب جذب روح به نوای الهی و عرفانی، در مسیر رسیدن به تجارب عالی ایمانی می بیند. این مقاله، برپایه مطالعه موردی آرای کارل گوستاو یونگ درباره تجربه عرفانی از دین و اندیشه های مولانا در دفتر ششم مثنوی به این پرسش پرداختهاست که دو رویکرد متفاوت روانشناختی و عرفان نسبت به دین، در چه وجوهی از یکدیگر متمایزمی شوند و در چه وجوهی به یکدیگر نزدیک هستند. برای پاسخ به این پرسش، مقاله با اشاره به روانشناسی عرفانی دین از دیدگاه یونگ و مولانا، نتیجه گرفتهاست که فطریبودن دین و عرفان، یکی از نکات مشترک اندیشه مولانا و روان شناسی یونگ، در تجربه امر مقدس است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محمد امین احسانی اصطهباناتی
استادیار و مدرس مدعو زبان و ادبیات فارسی، مرکز آموزش عالی استهبان، شیراز، ایران.نویسنده مسئول: ehsani.estahbani@gmail.com
مریم شفیعی تابان
عضو هیات علمی گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.