بررسی پاسخ های رشدی، عملکردی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی .Valeriana officinalis L به کاربرد کود های اوره، نیتروکسین و فسفات بارور-۲

در این تحقیق به­منظور مطالعه پاسخ­های رشدی، عملکردی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی سنبل الطیب (Valeriana officinalis L.) به کاربرد غلظت­های مختلف کود اوره (صفر، ۳۰، ۶۰، ۹۰ و ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار) و کودهای زیستی نیتروکسین و فسفات بارور-۲، آزمایشی در مزرعه گیاهان دارویی، تهران به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­ کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ اجرا شد. کشت نشاء در اواسط اردیبهشت و اعمال تیمار کود اوره در دو مرحله انجام شد. برای اندازه­گیری عملکرد ریشه و بیولوژیک، یک مترمربع از هر کرت برداشت و وزن اندام هوایی و ریشه خشک اندازه­گیری و مجموع این دو به عنوان عملکرد بیولوژیک محاسبه شد. استخراج اسانس ریشه و ریزوم از روش تقطیر با آب (کلونجر) و میزان والرنیک اسید با کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا (HPLC) صورت گرفت. همچنین عملکرد اسانس براساس درصد اسانس و عملکرد خشک ریشه محاسبه شد. میانگین قطر ریشه از ۹۷/۷ (۹۰ کیلوگرم اوره در هکتار) تا ۱۴/۵ میلی­متر (شاهد) متغیر بود. بیشترین عملکرد ریشه در ۱۵۰ و ۹۰ کیلوگرم اوره در هکتار به­همراه تلقیح با نیتروکسین و فسفات بارور-۲ (به­ترتیب ۸۸/۴ و ۱/۵ تن در هکتار) به­دست آمد. کاربرد ۹۰ کیلوگرم اوره در هکتار همراه با نیتروکسین، افزایش محتوای کلروفیل b و کل را در پی داشت. افزایش غلظت اوره منجر به کاهش محتوای اسانس و افزایش عملکرد اسانس شد. محتوای اسانس از ۹۳/۰ (۹۰ کیلوگرم اوره به همراه نیتروکسین و فسفات بارور-۲) تا ۹۴/۱ درصد (عدم کاربرد کود) متغیر بود. بیشترین محتوای والرنیک اسید (۴۶/۰ درصد عصاره) و عملکرد والرنیک اسید (۲۷/۲۲۰ میلی­گرم بر هکتار) در استفاده از ۳۰ کیلوگرم اوره به همراه فسفات بارور-۲ و عدم کاربرد نیتروکسین مشاهده شد. به­طور کلی، کاربرد کودهای زیستی نیتروکسین و فسفات بارور-۲ به­همراه ۹۰ کیلوگرم اوره با بهبود صفات رشدی، عملکردی و فیزیولوژیکی منجر به تولید عملکرد اسانس و والرنیک اسید قابل قبولی شدند.

کلیدواژه ها:

اسانس ، اوره ، سنبل الطیب ، عملکرد ریشه ، کود ، نیتروکسین ، والرنیک اسید