نقش گیاه دارویی باریجه در توسعه پایدار روستا (مطالعه موردی روستا شهرآباد شهرستان فیروزکوه)

گیاهان دارویی یکی ازمنابع بسیار ارزشمند در منابع طبیعی ایران میباشدکه درصورت شناخت علمی،توسعه و بهره برداری صحیح میتواند نقش مهمی درسلامت جامعه، اشتغال زایی،صادرات، جلوگیری از مهاجرت و نابسامانی های اجتماعی و زیست محیطی که از مهمترین مولفه های اساسی توسعه پایدار روستای بوده، داشته باشد که از جمله این گیاهان، باریجه بوده که از مهمترین محصولات مرتعی ایران بوده که دارای ارزشهای داروئی و صنعتی فراوان و در بسیاری از نقاط کشور یافت میشود منطقه مورد مطالعه مراتع روستای شهرآباد شهرستان فیروزکوه میباشدکه دارای سطحی بالغ بر ۲۰۵۵ هکتار بوده که به مقدار ۳۹۵ هکتار آن دارای تیپ مرتعی باریجه میباشد. برای تعیین میزان تولید و درآمدزایی باریجه با توجه به برداشتهای میدانی انجام شده و تکمیل پرسشنامه، مساحت قابل بهره برداری شده حدود ۱۵۰ هکتار و کل صمغ برداشت شده ۱۵۰۰ کیلوگرم در سال ۱۳۹۹ تعیین شد. با احتساب میزان بهره مالکانه دولتی در سطح بهره برداری شده ۴۸۰( میلیون ریال( و قیمت فروش باریجه ۶۵۰۰۰۰۰ ریال به ازای هر کیلوگرم، ارزش ریالی درآمد ناخالص معادل ۹۷۵۰۰۰۰۰۰ریال و کل هزینه بهره برداری ۴۶۳۰۰۰۰۰۰۰ ریال برآورد شد. درآمد خالص از برداشت باریجه در یک دوره کامل بهره برداری ۵۱۲۰۰۰۰ ریال برآورد شد. با توجه به اینکه کارگرهای متخصص غیر بومی بوده لذا با استفاده از کارگرهای غیر مستقیم )بومی( به تعداد ۷ نفر به انضمام خرید ابزارآلات برداشت باریجه و ... ، جمعا ۱۵۰۰۰۰۰۰۰ریال، باعث اشتغال زایی در روستا شود. میزان مبلغ ناشی از قرارداد شورای اسلامی روستا بعنوان مجری طرح با بهره بردار شیرازی ۴۸۰۰۰۰۰۰۰ ریال میباشد که برای کارهای عمرانی و فرهنگی روستا مثل مساجد، تکایا و کتابخانه، هزینه های آسفالت و جدول کشی جاده ها و..... و نیز کمک به افرادنیازمند هزینه میشود. نتایج این مطالعه نشان داده است بهره برداری صمغ باریجه ضمن ایجاد اشتغال زایی، از ارزش صادراتی قابل توجهی نیز برخوردار است. در این مقاله سعی شده تا روشهای مناسب بهره برداری از باریجه که مانع از بین رفتن این گیاه وکاهش بازدهی آن میشود را شناسایی و مشکلات موجود بر سر راه روستائیان در راستای بهره برداری این گیاه ارزشمند در این روستا بررسی شود.

کلیدواژه ها:

گیاهان دارویی ، باریجه ، بهره برداری ، توسعه پایدار ، شهرآباد فیروزکوه