تکرار مقوله های زبانی (در غزلیات شمس)

کنش زبانی دو وجه دارد: یکی وجه معمول و عاری از نمودهای هنری و دیگری وجه هنری که با داشتن نقش غیراجرایی اشکال و گونه های مختلفی پیدا می کند. در زبان هنری شگردهای فراوانی به کار گرفته می شود. یکی از این شیوه ها، تکرار آواها و واژگان و جمله هاست. نوع نخست در واژگان و نوع دوم در سطح جمله و نوع سوم در سطحی وسیه تر و کلی تر کلی به نام زنجیره گفتار ، تکرار آوایی و واژگان، رایج ترین مکرر ها به شمار می آید اما در میان شاعران فارسی گوی، به گونه های متفاوتی بدان پرداخته شده است. برخی سهمی اندک و برخی دیگر سهم بیشتری از دیگران دارند. مولوی در میان شاعران این شیوه را بسیار برجسته به کار برده است؛ شگردی که موجب موسیقی دلکش زبان و تقریب آن به مخاطب و در مواردی فراوان به سادگی زبان منجر شده است. این مقاله بر آن است که فقط از حیث زبانی (نه هنری) تنوع تکرار در مقوله های زبانی هفت گانه فارسی را در غزلیات شمس، مورد بررسی قرار دهد و شیوه های ظهور آنها را بررسی کند. شگردی که خاص مولوی و از خصایص عمده شعر وی به شمار می رود.

کلیدواژه ها:

دستور زبان ، جمله ، فعل ، صوت ، مکرر ، متباین