سیمین دانشور: شهرزادی پسامدرن

به رغم جایگاه رفیعی که سیمین دانشور در ادبیات مدرن فارسی کسب کرده است، آثار او کمتر مورد بررسیهای نقادانه نظام مند قرار گرفته اند. مقاله حاضر کوششی است در اثبات این برنهاد که دو رمان اخیر دانشمند (جزیره سرگردانی و ساربان سرگردان) مبین پویایی این نویسنده و توان چشمگیر او برای داستان نویسی به سبک و سیاق پسامد رنیستی است. از آنجا که "پسامد رنیسم" اصطلاحی چند معناست و نظریه های گوناگونی درباره آن مطرح گردیده اند، در مقاله حاضر این نظریه ها- تا آنجا که به حوزه مطالعات ادبی و نقد ادبی مربوط می شود-  به دو گروه عمده تقسیم شده اند. گروه نخست نظریه های کسانی مانند بری لوئیس، پیتروالن، دیویدلاج، ایهاب حسن و دوو فوکمارا در برمی گیرد که فهرستی از مولفه های سبکی متمایز کننده نگارش پسامد رنیستی ارائه می کنند. در گروه دوم، شاخصترین نظریه را برایان مک هیل مطرح کرده است که برای تبیین پسامد رنیسم از مفهوم "عنصر غالب" در فرمالیسم روسی مد می گیرد و مشخصه پسامد رنیسم را وجود شناسی (در تباین با معرفت شناسی که عنصر غالب مدرنیسم است) می داند. در بخش بعدی مقاله حاضر، با ارئه قرائتی نقادانه از دو رمان یاد شده در پرتو هر دو گروه نظریه های پسامد رنیسم، استدلال می شود که این رمانها نه فقط به سبب مولفه های سبکی دانشور بلکه همچنین به دلیل برجسته شدن پرسش های وجود شناسانه درباره هستی انسان سرگردان معاصر، واجد کیفیتی پسامد رنیستی هستند.

کلیدواژه ها:

مدرنیسم ، پسامدرنیسم ، فراداستان ، سبک نگارش ، معرفت شناسی ، وجودشناسی