تخمین آبدهی و همگن بندی حوضه های آبخیز فاقد آمار شمال غرب کشور با استفاده از منحنی رشد منطقه ای (استان های آذربایجان شرقی، آذریایجان غربی، اردبیل، ایلام وکردستان)

برنامه ریزی و اولویت بندی در مدیریت حوضه های آبخیز نیاز به داده های مختلفی از جمله آبدهی و نوسانات آن دارد. مقادیر آبدهی متوسط با دوره بازگشت های مختلف برای تخمین آورد رودخانه ها،  برنامه ریزی برای بهره برداری از سدهای کوچک و بزرگ، مدیریت اراضی زراعی پایین دست و سایر پروژه های منابع آب وآبخیزداری مورد نیاز می باشد، ولی تاکنون بر اساس اطلاعات موجود بطور جامع مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. از نتایج این تحقیق در تعیین آبدهی حوضه های بدون آمار بطور مستقیم استفاده می گردد. در این مطالعه آمار آبدهی ایستگاه های هیدرومتری در سطح منطقه جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت و ایستگاه هایی که دارای آمار کافی از نظر کمی و کیفی در یک دوره مشترک هستند، انتخاب گردید. برای این ایستگاه ها آبدهی متوسط سالانه محاسبه شد. تحلیل همگنی حوضه ها با توجه به آبدهی و پارامترهای تاثیرگذار صورت گرفت. علاوه بر این تعدادی از سالها در کلیه ایستگاه ها برای ارزیابی روابط بدست آمده از تحلیل منطقه ای کنار گذاشته شد علاوه بر تحلیل منطقه ای آبدهی متوسط سالانه، تحلیل احتمالاتی نیز انجام و سپس بهترین توزیع آماری برای آنها برازش داده و دبی با دوره بازگشتها ۲ تا ۱۰۰ ساله برآورد شد. با استفاده از مساحت حوضه، روابط منطقه ای آبدهی محتمل با دوره بازگشت دو ساله برای مناطق همگن استخراج گردید. سپس بر اساس منحنی رشد منطقه ای که حاصل مقادیر بی بعد آبدهی با دوره بازگشتهای مختلف نسبت به دوره بازگشت دو سال است، مقادیر آبدهی در ایستگاه- های شاهدی که در محاسبات نقشی نداشته بدست آمده و با مقدار دبی مشاهده ای ارزیابی شده و در هر منطقه روابط مناسب تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان می دهد که همگن بندی در این منطقه برای تخمین آبدهی در حوضه های فاقد آمار با استفاده از منحنی رشد منطقه ای تاثیر گذار نیست، اما می توان آبدهی حوضه ها را با دقت خیلی خوبی بدست آورد. لازم به ذکر است که روابط رگرسیونی به دست آمده بر مبنای میانه، از دقت بالاتری نسبت به روابط به دست آمده بر مبنای میانگین برخور دارند.

کلیدواژه ها:

آبدهی سالانه ، تحلیل خوشه ای ، حوضه های فاقد آمار ، روابط آبدهی ، منطقه بندی