بررسی تاثیر تغییر شکل پلان و ابعاد دریچه بر عملکرد هیدرولیکی مدل های ترکیبی سرریز کنگره ای- دریچه

سرریز و دریچه به علت داشتن روابط ساده و نسبتا دقیق از کاربرد وسیعی در کنترل، انحراف و اندازه­گیری جریان در     پروژه­های آبیاری برخوردار می­باشند. آب جاری در مسیر کانال­ها، دارای ذرات رسوب و مواد شناور می­باشند. که تجمع رسوبات و مواد شناور پشت سرریز و دریچه سبب تغییر شکل کانال و کاهش دقت اندازه­گیری جریان می­شود. مدل ترکیبی سرریز- دریچه با داشتن قابلیت عبور هم­زمان مواد قابل ته نشین شدن از قسمت زیر دریچه و مواد معلق از روی سرریز، از انباشته شدن رسوب و مواد معلق در پشت سیستم سرریز جلوگیری کرده و به افزایش دقت اندازه­گیری و عبور جریان کمک زیادی می­کند. در پژوهش حاضر اثر تغییر شکل پلان و ارتفاع دریچه بر ضریب دبی ده مدل ترکیبی سرریز کنگره­ای- دریچه در قالب مطالعه آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که وجود دریچه و همچنین افزایش ارتفاع بازشدگی آن، موجب افزایش ضریب دبی در مدل­های ترکیبی سرریز کنگره­ای- دریچه می شود. از طرفی وجود دریچه در مدل­های ترکیبی سرریز کنگره­ای مستطیلی- دریچه در (Ht/P) نسبت­های کم ارتفاع کل آب بالادست به ارتفاع سرریز، تاثیر بیشتری بر افزایش ضریب دبی دارد. در حالی­که در مدل­های ترکیبی سرریز کنگره­ای ذوزنقه­ای- دریچه در همه نسبت­های ارتفاع کل آب بالادست به ارتفاع سرریز تاثیر یکنواختی بر افزایش ضریب دبی خواهد داشت. نتایج نشان داد که افزایش ارتفاع آب بالادست باعث تداخل جت­های آب (جریان­های ریزشی) سیکل­های سرریز کنگره­ای و هم­چنین تداخل جریان آب هنگام عبور از زیر دریچه و جریان ریزشی از روی سرریز می­شود، که این امر موجب کاهش ضریب دبی در اعماق زیادتر می­شود. از طرفی در اعماق یکسان، سرریز کنگره­ای ذوزنقه­ای دارای تداخل جریان کمتری نسبت به سرریز کنگره­ای مستطیلی است که موجب افزایش ضریب دبی در مدل­های­ ترکیبی سرریز کنگره­ای ذوزنقه­ای- دریچه نسبت به مدل­های ترکیبی سرریز مستطیلی- دریچه می شود.

کلیدواژه ها:

آزمایشگاهی ، ضریب دبی ، سرریز- دریچه ، کنگره ای ، مدل فیزیکی