رویکرد اقتصادی در دین پژوهی

رویکرد اقتصادی از تازه ترین عرصه های دین پژوهی است که هنوز جای چندانی در محافل علمی کشورمان باز نکرده است. اقتصاددان انگلیسی، رادنی استارک، در این مقاله تلخیص شده، با بیانی شیوا و به شیوه ای میان رشته ای و استفاده از اصول روان شناسی و جامعه شناسی دین به معرفی این رویکرد می پردازد. البته مانند هر رشته علمی دیگری، این علم نیز مبتنی بر پیش فرض های پیدا و پنهان بسیاری است. هویداترین فرض این مقاله، همان اصل انتخاب عقلانی است که ارج فراوانی در برخی گرایش های موجود در اقتصاد، علوم سیاسی، جامعه شناسی، روان شناسی شناختی و... دارد و بر آن است که رفتار آدمیان، هدفدار و سنجش گرایانه است. حوادث اجتماعی نیز حاصل جمع اعمال افراد زیادی هستند که بر اساس محاسبات عقلانی (عقل ابزاری وبری) عمل می کنند. اما نظریه رقیب جدا بر آن است که مردم بیشتر عاد ت گرا هستند تا عقل گرا؛ در نتیجه اکثر رفتارها معلول تربیت (شرطی سازی کلاسیک و عامل، و یادگیری مشاهده ای) و نیز ساختارهای اجتماعی هستند.

کلیدواژه ها:

کثرت گرایی در عرضه ، اصل انتخاب عقلانی ، عرضه و تقاضا ، بازار رقابت