شهدای نجران و پایان کار حمیر: درباره تاریخ سیاسی عربستان جنوبی در اوایل قرن ششم

مقاله پیش رو مروری است بر تاریخ سیاسی وقایعی که با آغاز دوره حمیر در سال ۱۱۰ قبل از میلاد اتفاق افتاده است. نویسنده با توجه به کتیبه های موجود معتقد است برای هیچ یک از ادوار تاریخ پیش از اسلام در شبه جزیره عربستان همانند دهه ۵۲۰، که زمان اوج درگیری حمیر و آکسوم بود، مجموعه ای وسیع و متنوع از منابع ادبی و کتیبه ای به زبان های سریانی، سبایی، و حبشی باستان، که بلافاصله پس از وقوع حوادث نوشته شده باشند، موجود نیست. وی با توجه به این منابع، وقایع سیاسی و حتی دینی رخ داده در ناحیه حمیر را بررسی تاریخی کرده است. پس از آن، با توجه به سه نسخه سریانی موجود، واقعه آزار، شکنجه و کشتار مسیحیان نجران در پاییز سال ۵۲۳ را بررسی کرده است. این منابع از آن رو مهم اند که حاوی گزارش هایی هستند که ظاهرا نزدیک به زمان وقوع حوادث در نجران، یعنی محل استقرار بزرگ ترین جامعه مسیحی حمیری، نگاشته شده است. همچنین، در این منابع، از دو اسقف مسیحی کشته شده نام برده شده که هر دو از جانب کلیسای ارتدوکس سوریه به این مقام منصوب شده و گرایش هایی بر ضد یمن داشته اند. همچنین آزار مسیحیان در جنوب عربستان احساسات شدیدی را در مناطق مختلف برانگیخت، و حتی بازتابی از حوادث آن زمان در قرآن هم منعکس شده (بروج: ۴) و از اصحاب الاخدود، سخن گفته که مفسران قرآن اغلب این عبارت را اشاره به شهدای مسیحی نجران می دانند. به هر حال، این حوادث بعد از دوره حمیریان و در دوره ابرهه بوده است؛ کسی که در سال های حکومتش یمن شاهد ۵۰ سال استیلای مسیحیت بود.

کلیدواژه ها:

حمیر ، اکسوم ، نجران ، مسیحیت ، نجاشی ، ابرهه ، عربستان