مطالعه تطبیقی مبانی شخصیت حقوقی دولت در اندیشه سیاسی هابز و ملامحمدباقر سبزواری

تفکرات سیاسی شیعه در قرن شانزدهم میلادی با ظهور دولت صفوی و شرایط جدید پیش­رو، خود را با پرسش های بسیاری روبه­ رو دید که مهم ترین آن حضور سلطان شیعه اما غیرمعصوم بر مسند قدرت بود. روضه الانوار عباسی اثر محقق سبزواری از جمله آثاری است که در تلاش برای پاسخ به این پرسش­های جدید نگاشته شده و حاوی مهم ­ترین نظریات محقق سبزواری در مورد طبیعت انسان، جامعه و چگونگی اداره آن است. این مقاله بر آن است با مطالعه یکی از مهم­ترین آثار دوران صفوی یعنی روضه الانوار با یکی از مهم­ترین کتاب های هم روزگار آن یعنی لویاتان اثر توماس هابز به این پرسش پاسخ دهد که چرا با آن­که هابز و محقق سبزواری تقریبا اندیشه­ای یکسان در مورد طبیعت انسان و جامعه داشته ­اند، راه حلی متفاوت برای اداره جامعه و دوام حکمرانی در آن پیشنهاد می کنند. نگارندگان معتقدند شرایط زمانی و اجتماعی متفاوتی که آن دو در آن می زیسته ­اند موجب شده که هابز، دولت به مثابه یک انسان مصنوع را راه­ حل دوام حکمرانی جامعه بداند، حال آن­که محقق سبزواری، با ایجاد مفهوم امام غیراصل به دنبال اتصال پادشاه صفوی با امام نامیرا و تضمین دوام حکمرانی باشد. برای هدف این مقاله، در مطالعه آثار این دو نویسنده از نسخ خطی استفاده و روش کتابخانه ­ای، توصیفی و تحلیلی به کار بسته شده است. 

کلیدواژه ها:

لویاتان ، روضه الانوار عباسی ، شخصیت حقوقی دولت ، وضع طبیعی ، وضع مدنی