نقش زن در توسعه پایدار

توسعه پایدار به عنوان یکی از بسترهای تعالی و رشد انسان، آنگاه می توا ند موفقیت آمیز باشد که با یاری و مشارکت همه گروه های اجتماعی و برای همه آنان صورت پذیرد. در میان گروههای اجتماعی زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند و بدلیل ارتباط مستقیم آنان با گروه های سنی جوانان، نوجوانان کودکان و نیز تاثیر نیم دیگر جمعیت ، یعنی مردان از مهمترین و موثرترین گروههای اجتماعی به شمار می آیند، و این واقعیتی است که در جوامع در حال توسعه کمتر مورد توجه قرار گرفته است به همین جهت علیرغم برنامه ریزی ها و حمایت های انجام یافته هنوز زنان در بعضی کشورها نتوانستند به جایگاه و نقش مناسب خود در اداره امور کشور و در تصمیم گیری ها دست یابند. به هر تقدیر جامعه ای که می خواهد به سوی توسعه حرکت کند اگر صرفاٌ به عوامل مادی توجه داشته باشد و تعالی انسان ها و کاهش نابرابری ها را در نظر نگیرد به موفقیت دست نخواهد یافت. به عبارت دیگر سواد، تندرستی، تغذیه صحیح، تامین مسکن در جامعه جزو نیازهای اساسی زن و مرد، دختر و پسر است . اگر در جامعه ای ضریب با سوادی، تندرستی شاخص های تغذیه و تامین مسکن، ایجاد اشتغال و درآمد ، بالا رود اما توزیع آن بین زن و مرد متعادل نباشد آن جامعه توسعه نیافته است . بهمین جهت مسئولین متوجه شدند که زنان نقش به سزائی در فرآیند توسعه دارند. توجه به نقش زنان در فرآیند توسعه از اوایل دهه هفتاد میلادی ناشی از دو واقعیت مهم عدم تحقق کلی نظریات توسعه در بهبود کشورهای جهان سوم و موقعیت نامطلوب اجتماعی، اقتصادی زنان در این کشورها بود . نتیجه آن که با وجود طرح رهیافت های مختلف برابری زنان و مردان به نظریه رفاهی مساوات و فقرزدایی، نظریه کار آی ی و نظریه توانمندسازی زنان توجه جدی شد. رسیدن به معیار توانمندسازی زنان در چارچوب تحلیل جنسیتی نیاز به یک حرکت همه جانبه دارد که شامل اصلاحات فرهنگی، اجتماعی، ساختار حقوقی و تغییر تدریجی باورها و ارزش ها و همچنین برنامه ریزی از پایین به بالا دارد . بهمین جهت امروزه دنیا با این واقعیت مواجه شده که زنان دیگر نمی توانند به عنوان عوامل نامریی در فرآیند توسعه به حساب آیند نقش آفرینی و توانمندیهای زنان در میزان موفقیت دولت های در حال توسعه در زمینه کنترل رشد جمعیت، بیکاری و پراکندگی درآمد فردی و حفظ محیط زیست سیاستگذاران کلان دولتی را وامیدارد تا زنان را از حصار نامریی بودن درآورد؛ زنان علاوه بر وظائف شخصی و خانوادگی قادرند در حرکتهای اجتماعی نقشهای مهمی ایفا نمایند که یکی از جنبه های مهم آن مشارکت در برنامه های توسعه و محیط زیست می باشد. امروزه محیط زیست یعنی مجموعه شرایط زیستی موجود بر سیاره زمین بستر اصلی زندگی و فعالیت انسان، دستخوش تغییرات گسترده و بعضاٌ ناهنجاری قرار گرفته که برخی اثرات آن به صورت تخریب و آلودگی در مقیاسهای محلی، ملی منطقه ای و جهانی آشکار گردیده است بسیاری از مشکلات زیست محیطی جوامع، آلودگی هوا، سروصدا، آلودگی آب بحران زباله ساخت و سازهای بی رویه شهرنشینی فزاینده، وجود پسماندهای خطرناک استفاده از سموم، تخریب جنگلها ، تغییر مسیر آبراهه ها و حتی وقوع برخی بلایای طبیعی عمدتاٌ ناشی از ناآگاهی، کم آگاهی، سود جویی و یا عدم مشارکت گروهها در حرکت اجتماعی و اقتصادی است. زنان یکی از مهمترین گروههای اجتماعی متاثر از کیفیت محیط زیست و در عین حال موثر برآن می باشند که دامنه هر یک از آنان می تواند از خود و خانوانده تا کل جامعه را شامل گردد.