دیدگاه فخر رازی درباره معیار حسن و قبح در گستره افعال الهی؛ تاملی بر تفکیک معرفت شناسانه اخلاق الهی و بشری

بسیاری از دیدگاه های علم کلام و فلسفه اخلاق، مبتنی بر تعیین ملاک حسن و قبح است. فخر رازی معتقد است حسن و قبح در افعال بشری عقلی، و در افعال الهی شرعی است. دیدگاه او خاص و منحصر به فرد است. در این جستار، نخست ادله فخر رازی را برای تفکیک جایگاه عقل در اخلاق بشری و الهی و چرایی روی آوردن او را به چنین دیدگاهی خواهیم گفت. دلایل فخررازی را در دفاع از شرعی بودن حسن و قبح افعال الهی در سه جهت طبقه بندی می کنیم: تکلیف، خلقت و جبر حاکم بر عالم. در گام بعدی، ادله او را با رویکرد تحلیلی- انتقادی سنجیده و نقد می کنیم. در پایان، با رد دیدگاه فخر رازی نتیجه می گیریم ملاک معرفت شناختی در تشخیص حسن و قبح افعال انسانی و الهی یکسان است.

کلیدواژه ها:

فخر رازی ، حسن ، قبح ، عقل ، شرع