ساختار انسان شناسی سلوکی در سنت دینی

از مهم ترین مبانی اخلاق اسلامی و عرفان عملی، انسان شناسی است. درسنت دینی و از حیث سلوکی می توان برای انسان شناسی ساختار خاصی ترسیم نمود. حقیقت قلبی که هویت ملکوتی انسان است، از وجه الهی تا وجه جسمانی امتداد یافته و دو منطقه نفسانی و روحانی دارد. هریک از این دو منطقه نیز دو صنف جنود به معنای جنود خصالی و دو گونه اطوار به معنای مراتب نفس دارند. منطقه نفسانی، منطقه سفلای حقیقت قلبی است که امیال حسی و نفسی بر آن حاکم اند، در آن جنود جهلی قرار دارد و دو طور طبعی و نفسی، یعنی نفس نباتی و حیوانی استقرار یافته اند. منطقه روحانی که منطقه علیای حقیقت قلبی است و با خدای صمد ارتباط مستقیم دارد، در آن جنود عقلی قرار داشته و دو طور روح و سر، یعنی نفس قدسی و نفس الهی، نیز در آن استقرار یافته اند. البته مرکز این حقیقت و مرز این دو منطقه، طور عقل و قلب اند که دو حیث یک طورند.    

کلیدواژه ها:

حقیقت قلبی ، منطقه نفسانی ، منطقه روحانی ، جنود عقلی ، جنود جهلی ، اطوار انسانی