راهکارهای گرایشی و منشی درمان تفاخر در تربیت اخلاقی قرآن کریم

تفاخر از برجسته ترین معضلات فرهنگی-اجتماعی عصر حاضر است که گذشته از ضدیتش با ارزش های دینی و آثار سوء اخروی، به لحاظ زندگی این دنیایی نیز پیامدهای نامطلوب اقتصادی، تربیتی، روان شناختی و جامعه شناختی گسترده ای دارد. قرآن کریم به عنوان برنامه هدایت بشر از ظلمت به سمت نور و از رذایل به فضائل به مبارزه با این رذیله اخلاقی-اجتماعی پرداخته و جامعه عصر نزول را از رفتارهای فخرفروشانه تطهیر کرده و فضائلی همچون برابری، مواسات، ایثار، گذشت، فروتنی و تواضع را جایگزین آن نموده است. نظر به اهمیت استخراج روش های قرآنی در حل مسائل اجتماعی، جستار حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی راهکارهای درمان تفاخر از منظر قرآن کریم در دو ساحت گرایش و منش پرداخته است.براساس یافته های پژوهش، راهکارهای گرایشی قرآن برای درمان تفاخر به دو بخش راهکارهای ترهیبی و ترغیبی قابل تقسیم هستند که اولی مشتمل بر روش عبرت بخشی و روش تهدید و دومی شامل سه روش تشویق، الگودهی و سرعت و سبقت است. راهکارهای منشی نیز به دو دسته راهکارهای ایجابی و سلبی تقسیم می شوند که دعوت به صبر، تواضع و جایگزینی عامل شادی در دسته اول و منع از تکبرورزی، یاس و سرمستی از امکانات در دسته دوم جای می گیرند.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، تفاخر ، تکبر ، تربیت اخلاقی ، اصلاح گرایش ، اصلاح منش