پژوهشی در لغت نویسی فارسی در شبه قاره هند

قرن هفتم آغاز پایه گذاری فرهنگ نویسی فارسی در هند است. پیشاپیش به عنوان سابقه کار لغت نویسی فارسی باید بگویم نخستین لغتنامه موجود زبان فارسی لغت فرس حکیم ابونصر علی ابن احمد اسدی طوسی شاعر و سرایندهگر شاسبنامه است که در میان سال های ۴۵۸ یعنی سال پایانی سرودن آن منظومه و سال ۴۶۵ یعنی زمان مرگ اسدی تالیف یافته است؛ در خور توجه اینکه ترکیب "لغت نامه" تا آن جا که نگارنده به خاطر دارد نخستین بار در همین کتاب و برای این فرهنگ به کار گرفته شده است، آنجا که اسدی در مقدمه می نویسد: «فرزندم حکیم جلیل اوحد اردشیر از من که ابومنصور- علی بن اسدی طوسی هستم لغتنامه ای خواست...» لغتنامه اسدی مستند است و بیشترین ارزش آن همین اشتمال آن بر شواهد شعری است، بویژه اینکه گاه اشعاری در آن نقل گردیده که اگر نمی گردید، امروز هیچ نام و نشانی از شاعران آن اشعار و گاه خود آن اشعار بدست نداشتیم، براساس یکی از چاپ های لغتنامه اسدی، مدخل های لغوی آن حدود دو هزار و چهارصد و براساس چاپ دیگر حدود هزار و صد و نود وشش مدخل است. بر این مدخل ها در چاپ نخستین یاد شده است حدودو صد شاعر و در چاپ دوم یاد شده از حدود هفتاد و پنج شاعر و جمعا حدود ۱۳۳۵ بیت شاهد نقل گردیده است. شواهد شعری منقول بسیار روشن است و با معنای مذکور در جلوه هر مدخل لغوی تناسب دارد، گاه شواهد متعدد است