ارزیابی خبررسانی نشریه حبل المتین کلکته در جریان استبداد صغیر(۲۳ جمادی الاول ۱۳۲۶ق ۲۷ جمادی الثانی ۱۳۲۷ق)

محمدعلی شاه، پس از به توپ بستن مجلس، قدرت مطلقه عرصه سیاسی کشور شد و در پی آن، فضای مطبوعاتی کشور بسته و محدود گشت. مطبوعات فارسی زبان خارج از کشور، به دلیل پراکندگی و تعطیلی مطبوعات داخلی در این دوره، انتشار اخبار را بر عهده داشتند. تنها نشریه فارسی زبانی که در بیشتر بازه زمانی استبداد صغیر به چاپ رسیده، حبل المتین کلکته بود. بنابراین، بررسی شماره های منتشره این نشریه در زمان استبداد صغیر، می تواند راهگشای پژوهشگران باشد. ناشران حبل المتین با انتشار ۴۹ شماره از آن، علاوه بر نشر اخبار استبداد صغیر بر اساس منابع خبری داخلی و خارجی، با چاپ سرمقاله ها و ارائه تحلیل از رویدادهای ایران و جهان مرتبط با استبداد صغیر، سعی در روشن کردن اذهان عمومی داشتند. این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی و مطالعه آماری اخبار حبل المتین از رویدادهای استبداد صغیر، به تحلیل چگونگی اطلاع رسانی حبل المتین و موانع بر سر راه آن و چگونگی اثرگذاری نشریه در آن دوران پرداخته است. نتایج این پژوهش، حاکی از آن است که با وجود موانعی چون بعد مسافت میان منشا اخبار و کلکته (محل چاپ نشریه) و وضعیت سیاسی شهرهای مختلف، از جمله محاصره شهرها توسط نیروهای دولتی که مخل جریان آزاد اطلاعات بود، این نشریه بر مبنای آمارهای به دست آمده، از عهده اطلاع رسانی اخبار استبداد صغیر به خوبی برآمده و از نتایج اثرگذاری آن، می توان به تهییج افکار عمومی ایرانیان داخل و خارج از کشور که سبب یاری رساندن به مشروطه خواهان داخلی به شکل کمک مالی و یا همراهی و قیام علیه مستبدان بوده، اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

استبداد صغیر ، حبل المتین کلکته ، مویدالاسلام کاشانی ، مطبوعات