واکاوی شاخص های اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی موثر بر تمایل مرتع داران شهرستان سرایان جهت زنبورداری در مراتع

استفاده های چند منظوره از مراتع امروزه به عنوان یک موضوع اصلی و راهکار کلیدی در مدیریت مراتع در دنیا پذیرفته شده است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی شاخص های اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی موثر بر مدل زنبورداری در مراتع، در منطقه سرایان استان خراسان جنوبی انجام پذیرفت. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش توصیفی- تحلیلی و از لحاظ جمع آوری داده ها نیز دارای ماهیت کمی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه مرتع داران منطقه سرایان بوده که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، تعداد ۱۸۰ نفر از بهره برداران مرتع به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نظر، پسش نامه ی محقق ساخته بود که با هدف بررسی میازن تمایل مرتع داران به زنبورداری در مرتع و تعیین شاخص های اصلی عدم استقبال آنان از این نوع معیشت طراحی شده است. پس از توزیع پرسشنامه و گردآوری داده ها، نرم افزار SPSS به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. پس از تائید روایی پرسشنامه، پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ محاسبه و ۰/۸۶ به دست آمد که نشان از قابلیت اعتماد به پرسشنامه داشت. نتایج تحقیق نشان داد در ۶۱/۷ درصد از مرتع داران، میزان تمایل به زنبورداری، زیاد و خیلی زیاد می باشد. نتایج رتبه بندی شاخص های مهم عدم استقبال مرتع داران از زنبورداری نشان داد که شاخص های دانش، آگاهی و مهارت ناکافی، امنیت کندوها در مرتع و روحیه کم ریسک پذیری مهمترین شاخص های اجتماعی موثر می باشند. هزینه تامین نهاده و ا نتقال و نگهداری کندوها در مرتع به عنوان مهمترین شاخص اقتصادی و شاخص های کوتاهی دوره گل دهی گیاهان مرتعی، پوشش گیاهی ضعیف و فقدان منابع آب کافی به عنوان مهمترین شاخص های اکولوژیکی از دیدگاه مرتع داران مطرح هستند. همچنین بین سن، سطح تحصیلات و درصد وابستگی به مرتع با تمایل به زنبورداری در مرتع همبستگی معنی داری وجود دارد.

کلیدواژه ها:

اقتصادی- اجتماعی ، شایستگی ، زنبورداری ، مرتع داران ، سرایان