بررسی آزمایشگاهی اثر شکل ذرات رسوبی بستر بر ضریب زبری مانینگ

چکیده یکی از مهمترین و موثرترین مباحث در پروژه های عمرانی رودخانه ای تخمین مقاومت جریان می باشد. اغلب برای توصیف مقاومت جریان یا زبری نسبی یک آبراهه یا دشت سیلابی از ضریب زبری مانینگ ( ) استفاده می شود. در مورد اثر شکل ذرات رسوبی بر ضریب زبری مانینگ ( ) تاکنون مطالعه ای صورت نگرفته است. در این تحقیق با استفاده از سه نوع رسوب با شکل های مختلف (طبیعی نسبتا گرد گوشه، شکسته تیز گوشه، تصنعی کاملا کروی) که مجموعا ۱۱ دانه بندی می باشند ضریب زبری مانینگ ( ) جریان برای شرایط هیدرولیکی مختلف در فلومی به طول ۱۰ متر، عرض ۲۵ سانتیمتر و ارتفاع ۵۰ سانتیمتر با شیب کف ثابت ۰۰۰۵/۰ تعیین شد. نتایج نشان می دهند که با بزرگتر شدن اندازه رسوبات بستر مقادیر ضریب زبری مانینگ ( ) رسوبات با اشکال مختلف به یکدیگر نزدیکتر می شوند به گونه ای که در رسوبات با اندازه های ۱۱ میلیمتر اختلاف قابل توجهی بین ضریب زبری مانینگ ( ) ذرات رسوبی وجود دارد ولی در رسوبات با اندازه های ۲۱ و ۲۷ میلیمتر ضریب زبری مانینگ ( ) ذرات طبیعی نسبتا گردگوشه و ذرات تصنعی کاملا کروی اختلاف اندکی دارند بطوریکه درصد اختلاف ضریب زبری مانینگ ( ) آنها بطور متوسط ۶۵/۱+ درصد می باشد و ضریب زبری مانینگ ( ) ذرات شکسته تیز گوشه در اندازه های ۲۱ و ۲۷ میلیمتر کمترین اختلاف را با دیگر رسوبات دارد. متوسط درصد اختلاف ضریب زبری مانینگ ( ) ذرات شکسته تیزگوشه نسبت به ذرات طبیعی نسبتا گردگوشه ۲/۶- درصد می باشد. واژه های کلیدی: مقاومت جریان، زبری نسبی، ضریب زبری مانینگ، ذرات رسوبی