پیش بینی نیاز آبی چغندرقند در دوره ۲۰۳۰-۲۰۱۱ با استفاده از داده های اقلیمی شبیه سازی شده توسط مدل ریزمقیاس کننده LARS-WG(مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

چکیده مهم ترین بخش طراحی و بهره برداری از سیستم های تامین کننده آب مورد نیاز کشاورزی، تخمین نیاز آبی گیاه می باشد. در این تحقیق با استفاده از مدل LARS-WG۵ داده های مدل گردش عمومی جو HADCM۳ طبق سه سناریوی A۲ , A۱B و B۱ تایید شده IPCC ریزمقیاس شده و مقادیر ماهانه بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و ساعت آفتابی استان خراسان رضوی در دوره ۲۰۳۰- ۲۰۱۱ شبیه سازی شد. سپس با به کارگیری نرم افزار OPTIWAT تبخیر- تعرق مرجع به روش هارگریوز- سامانی و بارندگی موثر به روش فائو محاسبه شده و در نهایت نیاز آبی چغندرقند در مقیاس ماهانه برای دو دهه آتی در مقایسه با دوره پایه (۲۰۱۰- ۱۹۹۱) برآورد گردید. نتایج نشان داد که بارش های بهاره و پاییزه دوره آینده در همه ایستگاه های تحت مطالعه به جز تربت جام در مقایسه با دوره پایه افزایش خواهند داشت. بیشترین افزایش بارش به میزان ۲۶، ۲۱ و ۱۶ درصد بر اساس سناریوهایA۱B ، A۲ و B۱ و در مقایسه با دوره پایه، مربوط به ایستگاه مشهد بوده و در فروردین ماه رخ خواهد داد. همچنین طبق پیش بینی مدل LARS-WG۵ دمای کمینه و بیشینه استان در دوره ۲۰۳۰- ۲۰۱۱ افزایش خواهد یافت و میزان افزایش دمای کمینه بیشتر از افزایش دمای بیشینه خواهد بود. در نتیجه این تغییرات، نیاز آبی چغندرقند در ۲۰ سال آینده در اغلب شهرستان های استان خراسان رضوی نسبت به دوره کنونی متفاوت خواهد بود. به طوری که در ایستگاه تربت جام طبق سناریوهایA۱B ، A۲ و B۱ به ترتیب برابر ۱۹، ۱۸ و ۱۸ درصد و در شهرستان گلمکان به ترتیب برابر ۱۵، ۱۷ و ۱۷ درصد نیاز آبی این گیاه از دوره توسعه تا ابتدای دوره پایانی افزایش و در شهرستان های قوچان، نیشابور و مشهد در طول دوره میانی رشد کاهش خواهد یافت. بیشترین میزان کاهش نیاز آبی برابر ۱۰ درصد و مربوط به ایستگاه قوچان می باشد. نتایج اجرای نرم افزار OPTIWAT همچنین نشان داد که در شهرستان های سرخس، گناباد، کاشمر و سبزوار، تغییر محسوسی در میزان نیاز آبی این گیاه در دو دهه آتی درمقایسه با دوره پایه، رخ نخواهد داد. واژه های کلیدی: ریزمقیاس نمایی، سناریوهای تغییر اقلیم، مدل HADCM۳، نرم افزار OPTIWAT، نیاز آبی