تحلیل تطبیقی ترجمه بنداری از شاهنامه فردوسی (با تاکید بر داستان اکوان دیو)

از دیرباز «ترجمه» نقش مهمی در تاثیرات و ارتباطات ادبی بین ملت های مختلف داشته و بستر ساز تعاملات و ارتباطات فرهنگی بوده ؛ ولی در مقایسه با متن اصلی در مقام نازل تر قرار گرفته است ؛ در گذشته ترجمه در نقش فعالیتی جنبی و کم اهمیت تلقی می شده است ؛ اما در دهه های اخیر و بویژه با ظهور و پیدایش نظریه های ادبیات تطبیقی این نگاه سنتی به چالش کشیده شد و برای ترجمه ادبی نیز نقش برجسته و شانی والا و فعال ، تقریبا هم مرتبه با متن اصلی قائل شده اند. شاهنامه فردوسی از منظر ادبی ، هنری ، حماسی و اسطوره شناسی در بلند ترین جایگاه قرار دارد و در فرهنگ ایرانی از مرتبه ممتاز برخوردار است. این اثر گرانمایه حماسی و ادبی راوی سرگذشت و بیانگر هویت قوم ایرانی و افتخارات آن است . داستان پردازی های شیرین و حماسه های عظیم آن شاهکاری بی بدیل در ادب جهانی است و این مقام ارزشمند سبب گردیده است که بسیاری از نویسندگان به ترجمه ی آن به زبان های دیگر بپردازند . بنا به سخن یکی از محققین شاهنامه تا بحال به ۴۵ زبان دنیا ترجمه شده است . از قدیم ترین ترجمه ی شاهنامه ، می توان به شاهنامه فتح بن علی بن محمد بنداری به زبان عربی اشاره نمود که در قرن هفتم هجری صورت گرفته است و از نظر ادبیات تطبیقی و اصالت شناسی نسخه های فارسی شاهنامه ، سندی بسیار مهم و دست اول است . گفتار حاضر به مقایسه و بررسی شاهنامه بنداری از منظر ساختار و نیز شیوه ی پرداخت داستانها ، از منظر ادبیات تطبیقی با تاکید بر داستان «اکواندیو» پرداخته است. نگارنده کوشش نموده چگونگی طرح و گزارش داستان های شاهنامه را در ترجمه ی بنداری تبیین نماید و اینکه آیا وی به انتخاب و گزینش یا تغییر و تصرف در اثر خویش دست زده است یا مطالب شاهنامه را دقیقا ترجمه نموده است ؟ این تغییرات شامل کدام موارد است ؟ شاهنامه ی بنداری از منظر هنری و زیبا شناسی بلاغی در چه جایگاهی قرار دارد ؟ نویسنده با روش تحلیل منابع و اسناد کتابخانه ای به گرد آوری مطالب و موضوعات پرداخته و با بررسی و تحلیل داده ها سعی نموده است تا اطلاعاتی مفید در اختیار پژوهندگان قرار دهد.

کلیدواژه ها:

شاهنامه ، فردوسی ، بنداری ، ادبیات تطبیقی ، زبان فارسی ، زبان عربی