بررسی روایت «صفوه هذا الکتاب» در تفسیر ثعلبی و منابع شیعه

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 173

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CHSRJ-7-13_001

تاریخ نمایه سازی: 6 بهمن 1400

چکیده مقاله:

چکیده امام علی (ع)، سرآمد مفسران و نسبت به دیگر صحابه، پیشتاز در تفسیر آیات قرآن هستند. روایات بسیاری از ایشان در تفسیر قرآن به دست ما رسیده است. ازجمله این روایات، حدیثی است که در تبیین مقاصد حروف مقطعه نقل شده که به حدیث «صفوه هذا الکتاب حروف التهجی» معروف شده است. ثعلبی مفسر بلندآوازه اهل سنت این حدیث را در تفسیر خود نقل نموده و دیدگاه خویش را بر آن استوار می کند. غالب مفسران و محدثان شیعه نیز این حدیث را از امام علی علیه السلام نقل کرده اند. هدف پژوهش پیش رو، بررسی تطبیقی این حدیث در تفسیر ثعلبی با منابع شیعه و یافتن اختلافات و مصدر اصلی روایت است. مقاله حاضر به روش توصیفی – تحلیلی با رویکرد تطبیقی به بررسی روایت «صفوه هذا الکتاب حروف التهجی» در " الکشف و البیان " و تطبیق آن با منابع شیعه پرداخته است. یافته ها و نتایج تحقیق نشان می دهد حدیث در هیچ کدام از منابع شیعه به سند شیعی نقل نشده است و تمامی نقل ها به شیوه های گوناگون به روایات "عامه" می رسد. برخی از مفسران آن را به صورت مستقیم و برخی با واسطه از سایر مفسران یا محدثان شیعه از اهل سنت بیان نموده اند. طبرسی، حویزی، فیض کاشانی و برخی دیگر مستقیم و غالبا با عبارت«روت العامه» حدیث را ذکر کرده اند. آملی، بروجردی و اصفهانی و... حدیث را با واسطه طبرسی یا دیگران نقل نموده اند.  

کلیدواژه ها:

واژگان کلیدی: امام علی (ع) ، حروف مقطعه ، صفوه ، ثعلبی

نویسندگان

حسین خاکپور

علوم قرآن و حدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان

غلامرضا رضوی دوست

علوم قران وحدیث دانشگاه سیستان و بلوچستان

صدیقه چهکندی

کارشناس ارشد علوم حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • فهرست منابع۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله، قم: ...
  • ابن الجوزی، عبدالرحمن بن علی بن محمد، زاد المیسر فی ...
  • ابن عطیه، تفسیر المحرر الوجیز، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۲م ...
  • ابوالسعود العمادی، محمد بن محمد، ارشاد العقل السلیم الی مزایا ...
  • اصفهانی، محمدحسین، مجد البیان فی تفسیر القرآن، قم: مکتبه آیه ...
  • آلوسی، شهاب الدین محمود، روح المعانی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ...
  • آملی، حیدر بن علی، تفسیر المحیط الاعظم و البحر الخضم، ...
  • بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: دارالکتب ...
  • بروجردی، حسین بن رضا، تفسیر الصراط المستقیم، قم: موسسه انصاریان، ...
  • بغوی، ابومحمد الحسین بن مسعود، معالم التنزیل، بیروت: دارالکتب العلمیه، ...
  • بیضاوی، عبدالله بن عمر. انوارالتنزیل و اسرارالتاویل، بیروت: دارالفکر، ۱۴۱۶ق ...
  • ثعالبی، ابوزید عبد الرحمن بن محمد، الجواهر الحسان، بیروت: دارالکتب ...
  • حسینی طباطبایی، مصطفی، فتح البیان فیما روی عن علی من ...
  • خاکپور، حسین ؛ عابدی، احمد، «گونه ها و روش های ...
  • دیاری بیدگلی، محمدتقی، پژوهشی در باب اسرائیلیات در تفاسیر، تهران: ...
  • زبیدی، ماجد ناصر، التیسیر فی التفسیر للقرآن بروایه اهل البیت، ...
  • سیوطی، جلال الدین، اتقان در علوم قرآن، مترجم: طیب حسینی، ...
  • سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ...
  • شوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر الجامع بین الروایه و ...
  • صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، ...
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، قم: دارالکتب ...
  • طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۰ق ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ...
  • علوی مهر، آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، قم: مرکز ...
  • فضل الله، محمدحسین، من وحی القرآن: قم: دارالزهرا، ۱۴۱۹ق ...
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تفسیر الصافی، تهران: مکتبه الغدیر، ...
  • قرطبی، ابوعبدالله بن احمد، الجامع الاحکام القرآن، بیروت: دار احیاء ...
  • قمی مشهدی، میرزا محمد، تفسیر کنز الدقائق و بحر الرقائب، ...
  • قندوزی الحنفی، ابراهیم، یناییع الموده لذوی القربی، تحقیق: سید علی ...
  • کاشانی، فتح الله بن شکر الله، زبده التفاسیر، قم: دارالمعارف ...
  • کیوان نژاد نجف آبادی، «روش تفسیری ثعلبی در کشف البیان»، ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، قم: کتابخانه ...
  • مدرسی، محمدتقی، من هدی القرآن، تهران: دارالمحبی الحسین، ۱۴۱۹ق ...
  • مروتی، سهراب، پژوهشی پیرامون تاریخ تفسیر قرآن، تهران: نشر رمز، ...
  • معرفت، محمدهادی، التاویل فی مختلف المذاهب و الآراء، قم: انتشارات ...
  • معرفت، محمدهادی، التفسیر الاثری الجامع، قم: انتشارات التمهید، ۱۳۸۷ش ...
  • ثعلبی، الکشف و البیان، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق ...
  • نمایش کامل مراجع