بازسازی محیط دیرینه سازند آبدراز در برش سنگانه با استفاده از شواهد پالینولوژیکی (داینوفلاژله ها) و استراکدا

سازند آبدراز یکی از واحدهای سنگ چینه ای کرتاسه بالایی به سن تورونین- سانتونین در حوضه رسوبی کپه داغ، در شمال خاوری ایران است. سنگ شناسی اصلی آن در برش سنگانه شامل مارن، سنگ آهک مارنی و مارن های آهکی خاکستری تا متمایل به سبز روشن همراه با سه افق سنگ آهک گل سفیدی است که از شاخص های این سازند به شمار می رود. ستبرای این سازند در برش نامبرده ۵۳۰ متر اندازه گیری شده است که ۴۱ نمونه به صورت سیستماتیک از آن برداشت شده است. به منظور بازسازی و تفسیر محیط دیرینه سازند آبدراز، این سازند در برش سنگانه با استفاده از رخساره های پالینولوژیکی و همچنین استفاده از تطابق استراکدا و داینوفلاژله ها مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی نسبت فراوانی دو گروه از استراکدا (پلاتی کوپیدها به پودوکوپیدها) بیشترین میزان اکسیژن حل شده اقیانوسی، در توالی های مارنی نزدیک به باندهای آهکی گل سفیدی و کمترین آن در توالی های دور از این باند های آهکی است. بر پایه فراوانی جنس هایی مانند Paracypris, Brachycthere Bairdiaکه بیشتر در نزدیکی باندهای آهکی گل سفیدی است و استراکدایی با کاراپاس آرایش یافته و پوسته‎ای ستبرتر مانند Veenia, Pterygocythereis که در توالی های مارنی نزدیک به باندهای آهکی گل سفیدی دیده می شود، می توان گفت ژرفا در نزدیکی باندهای آهکی گل سفیدی کمتر و به سمت واحدهای مارنی و شیلی ژرفا بیشتر می شود. تحلیل ۸۲ اسلاید پالینولوژیکی سبب شناسایی سه پالینوفاسیس II، IV و V در این سازند شد. نتایج حاصل از مطالعات آماری روی عامل‎های پالینولوژیکی همچون نسبت AOM به پالینومورف های دریایی، فراوانی آستر داخلی روزن‎بران و مقایسه نسبت داینوفلاژله ها P/G به منظور تعیین میزان اکسیژن در محیط نشان می دهد که بیشتر شرایط کم اکسیژن بر سازند حاکم بوده است؛ اما در زمان هایی شرایط اکسیدان نیز بر محیط چیره شده است. همچنین به منظور بررسی تغییرات ژرفا با استفاده از شواهد پالینولوژیکی از دو عامل نسبت داینوسیست های نریتیک داخلی به خارجی و نسبت سیست های C/PPC استفاده شد. مطالعات صورت گرفته به وسیله استراکدا نتایج حاصل از مطالعات پالینولوژیکی را تایید می کند و نشان می دهد که رسوبات سازند آبدراز به طور کلی در یک دریای باز با تغییراتی از نریتیک داخلی تا نریتیک خارجی و در یک محیط کم اکسیژن تا بدون اکسیژن روی یکدیگر انباشته شده اند.

کلیدواژه ها:

محیط دیرینه ، رخساره های پالینولوژیکی ، استراکدا ، داینوفلاژله ها ، سازند آبدراز